آیا دوقلویی ارثی است؟

فرزندان دوقلو در بسیاری از خانواده متولد می شوند. برخی ها نیز در حسرت داشتن فرزندان دوقلو هستند. اما سوال مهم این است که آیا واقعا دوقلو زایی ارثی است؟ این یک سوال جالب و البته شایع میان مردم می باشد و بسیاری از افراد کنجکاو دانستن پاسخ آن هستند. ارثی بودن یا نبودن دوقلو زایی به این موضوع بستگی دارد که ما درخصوص کدام نوع از فرزندان دوقلو صحبت کنیم. به طور کلی در پاسخ به این سوال بایستی گفت داشتن فرزندان دوقلو همسان ژنتیکی نیست اما به دنیا آوردن فرزندان دوقلو ناهمسان می تواند ریشه ژنتیکی داشته باشد. بنابراین یکی از دلایل داشتن دوقلوهای ناهمسان احتمالا ژنتیک می باشد. به عنوان مثال زنی که یک خواهر یا برادر دوقلو و ناهمسان داشته باشد، احتمال به دنیا آوردن فرزندان دوقلو ناهمسان در ازدواج خود او 2.5 برابر بیشتر از میانگین می باشد.

 بنابراین ژنتیک پدر در به دنیا آوردن فرزندان دوقلو ناهمسان نقش زیادی ندارد چرا که تخمک گذاری مادر برای دومین بار در طول یک ماه رخ داده و اسپرم پدر نیز به طور همزمان بتواند هر دوی آن ها را بارور سازد، در این حالت بارداری شما شامل دو فرزند از نوع دوقلوی ناهمسان خواهد بود. در نتیجه توضیحات بالا می توان گفت با اینکه ژنتیک در داشتن فرزندان دوقلو ناهمسان نقش مهمی دارد اما اگر به طور مثال پسر شما به عنوان پدر خانواده آینده نقش آفرینی کند در این حالت ژن های او در طرف اشتباه درخت ژنتیک قرار گرفته و نمی تواند در داشتن فرزندان دوقلو برای خود و همسرش موثر واقع شود. لذا در صورتی که سوال شما در خصوص دختران باشد، طبیعتا پاسخ متفاوت خواهد بود. همچنین با اینکه پسر شما نخواهد توانست این ژن مهم و سابقه خانوادگی را در خانواده خود به کار ببرد، اما می تواند از طریق شگفتی های ژنتیک آن را به نوه دختر شما منتقل نماید. بنابراین داشتن این ژن مهم در خانواده خوش شانس شما، باعث می شود تا نوه های دختر و مونث شما نیز آن را دارا بوده و احتمال داشتن فرزندان دوقلو در آن ها نیز افزایش یابد.

آیا فقط ژنتیک در داشتن فرزندان دوقلو تاثیر دارد؟!

فرزندان دوقلو لزوما حاصل ژنتیک نیستند! برای درک بهتر این موضوع به همان مثالی که در پاراگراف قبلی اشاره کردیم می پردازیم. در مثال بالا شما دو فرزند دوقلو ناهمسان داشتید و پسر شما با اینکه این ژن را از شما به ارث برده اما نمی تواند خودش برای داشتن فرزندان دوقلو از آن استفاده کند. بنابراین آیا آرزوی داشتن فرزندان دوقلو برای عروس خانواده شما که این ژن را نیز دارا نیست، غیر ممکن است؟! پاسخ قطعا منفی است. عوامل دیگر بسیاری مانند محیط زیست، تغذیه، سن و وزن و ... نیز می تواند از دلایل داشتن یا نداشتن فرزندان دوقلو محسوب شود لذا همیشه شانسی وجود دارد. در خانمی شانس به دنیا آوردن فرزندان دوقلو را دارد. فقط در برخی ها بیشتر و در برخی کمتر می باشد. بنابراین اکنون یقینا سوالات زیادی به ذهن شما می رسد؛ برخی دوقلو ها مبنای ژنتیکی دارند و برخی دیگر نه؟! فقط ژنتیک مادر در داشتن فرزندان دوقلو تاثیر دارد؟! همه این ها چطور ممکن است؟! نگران نباشید. در ادامه به تمامی سوالات شما پاسخ خواهیم داد.

تفاوت فرزندان دوقلو همسان و ناهمسان در چیست؟

دوقلوها چنانچه گفتیم به دو نوع همسان و ناهمسان تقسیم می شوند. در این بین تنها تفاوت اصلی و پایه ای آن ها در تعداد تخمک های بارور شده مادر می باشد. دوقلوهای همسان از یک تخمک بارور شده و دوقلوهای ناهمسان از دو تخمک متفاوت حاصل می شوند. دوقلوهای ناهمسان از یک تخمک بارور شده توسط یک اسپرم به وجود آمده و پس از این مرحله به دو نوجنین تبدیل می شوند. به همین دلیل است که دوقلوهای همسان DNA یکسانی دارند چرا که هر دو آن ها از یک تخمک به وجود آمده اند. از آنجایی که تقسیم جنین به دو نوجنین یک رویداد تصادفی است، بنابراین نمی توان ژنتیک را در آن دخیل دانست. این در حالیست که فرزندان دوقلو ناهمسان توسط دو تخمک مستقل که از دو اسپرم جداگانه بارور شده اند، متولد می شوند. به این دلیل است که دوقلوهای برادرانه یا همان دوقلوهای ناهمسان DNA متفاوتی دارند. معمولا یک زن در هر دوره یک ماهه فقط یک تخمک آزاد می کند. بنابراین تولد دوقلوهای برادرانه زمانی خواهد بود که مادر به طور اتفاقی در یک دوره یک ماه دو تخمک متفاوت آزاد کند. این حالت اصطلاحا hyperovulation نام دارد.

برخلاف تجزیه یا عمل تقسیم جنین، تخمک گذاری یک فرآیند بیولوژیکی طبیعی است که توسط ژن های ما کنترل می شود و زن ها می توانند نسخه های مختلفی از ژن های تخمک گذاری را داشته باشند. برخی از آن ها نوعی از آلل ها را دارا می باشند که احتمال اینکه دو تخمک مجزا بارور شده و دوقلوهای برادرانه را حاصل شود افزایش می دهد. این تنوع در نوع آلل که سبب دوقلوزایی می شود، می تواند از والدین به فرزندان منتقل شود. به همین دلیل است که داشتن فرزندان دوقلو ناهمسان یا برادرانه می تواند ارثی باشد. اما از آنجایی که فرآیند تخمک گذاری فقط در زن ها انجام می شود، بنابراین این مادران هستند که ژن های دوقلوزایی را کنترل می کنند و پدران در این امر نقشی ندارند. پس اکنون به پاسخ سوال بالایی رسیدیم. به طور خلاصه داشتن فرزندان دوقلو ناهمسان می تواند ارثی تلقی شود به شرطی که ژنتیک مادر دارای این ژن به خصوص باشد. از همین روی ژنتیک پسر دوقلوی شما نمی تواند در داشتن فرزندان دوقلو برای خودش موثر واقع شود. فکر می کنم تا به اینجا شما به جواب سوالات خود رسیده باشید. اما این تحقیقات هر ثانیه بروز تر و کامل تر می شوند. آیا واقعا علم جدید چیزی برای اضافه کردن به مطالب بالا ندارد؟!

گوسفندان اطلاعات ما در خصوص فرزندان دوقلو را تکمیل تر کردند!

فرزندان دوقلو و به دنیا آوردن آن ها، فرآیند ساده و در عین حال پیچیده ای دارد. علم کنونی همچنان سعی دارد تا اطلاعات بیشتری در مورد آن ها کسب کند. از همین روی دانشمندان برخی از اوقات برای انجام برخی از آزمایشات سراغ حیوانات می روند. به همین دلیل بعضی از جدیدترین اطلاعات فعلی در خصوص ژنتیک فرزندان دوقلو، حاصل مطالعه بر روی گوسفندان است. گوسفندان از این جهت برای این آزمایش انتخاب شدند که آن ها نیز یک بره در هر تولد به دنیا می آورند. با این وجود آن ها نیز گاها فرزندان دوقلو و سه قلو دارند! آلل ها در نژادهای خاص گوسفندان نیز وجود دارند که باعث دوقلو زایی یا حتی بیشتر می شوند. دانشمندان با مقایسه آلل های مختلف آن ها درصدد یافتن ژن هایی هستند که دوقلو زایی را به وجود می آورند. این مطالعات باعث شد تا اطلاعات جالب تری بدست آید. 

به عنوان مثال آلل هایی که باعث به دنیا آمدن بره هایی بیشتر از سه قلو بودند یا آلل های دوقلو زایی متفاوت هستند. اما با این وجود به نظر می رسد ژن های دوقلو زایی در انسان بسیار پیچیده تر از گوسفندان باشد. با اینکه ژن های بسیاری در این امر دخیل هستند اما هریک اطلاعات دیگری را تکمیل تر کرده و یک قطعه از پازل ژنتیک محسوب می شوند. شاید روزی فرا برسد که دانشمندان تمامی ژن های موثر در داشتن فرزندان دوقلو ناهمسان را شناسایی کنند اما در حال حاضر شما فقط می توانید به داشتن این اطلاعات اکتفا کنید.

تاثیر سن، وزن و... در داشتن فرزندان دوقلو

فرزندان دوقلو فقط حاصل ژنتیک نیستند. چنانچه در مطالب بالایی ذکر کردیم می توان عوامل زیادی را در به دنیا آمدن آن ها دخیل دانست. یکی از این موارد سن می باشد. به بیان ساده تر هر چه سن شما به عنوان مادر بالاتر رود، احتمال دوقلو زایی یا حتی چندقلو زایی در شما افزایش می یابد. براساس تحقیقات بدست آمده تخمک گذاری سرعت یکسانی ندارد و در طول سنین مختلف می تواند تغییر کند. برهمین اساس هرچه سن بیشتر باشد، سرعت تخمک گذاری نیز بالاتر می رود. یکی دیگر از مواردی که می تواند در دوقلو زایی نقش داشته باشد، وزن مادر می باشد. 

هرچند تا به اکنون دخالت وزن بالا در داشتن فرزندان دوقلو را فقط در خصوص نوع همسان آن ها ثابت کرده اند. اما بهرحال به نظر می رسد داشتن قد بلند و وزن بالا، احتمال باردار شدن فرزندان دوقلو را افزایش می دهد. یکی دیگر از نکات مهمی که نباید فراموش کنیم، اثرات قرص های هورمونی برای تحریک تخمک گذاری است. زوجینی که برای مدت ها توسط داروهای مختلف در تلاش برای بچه دار شدن بودند، معمولا در نهایت با فرزندان دوقلو در آغوش خود از بیمارستان خارج می شوند. IVF از دیگر روش های درمانی برای بارداری است که در نتیجه آن نیز اغلب شاهد دوقلوهای زیبا هستیم.

ممکن است در مورد تاثیر تغذیه بر روی دوقلو زایی چیزهایی شنیده باشید. هرچند بیشترین سهم دوقلو زایی را ژنتیک به خود اختصاص داده است اما تغذیه نیز یکی دیگر از فاکتورهایی است که احتمال بارداری دوقلو را شدت می بخشد. در واقع برخی از پروتئین ها در مواد غذایی وجود دارند که باعث تحریک و تشدید تقسیم سلولی می گردند.

استفاده از لقاح مصنوعی برای بارداری نیز بی تاثیر در به دنیا آوردن فرزندان دوقلو نیست. پزشکان برای اینکه شانس بارداری مادر در این روش را افزایش دهند معمولا بیشتر از یک جنین لقاح شده را به داخل رحم باز می گردانند. بنابراین اصلا بعید نیست که همگی آن ها پس از نه ماه فرزندانی شیرین و دوست داشتنی شوند.

دوقلوهای همسان و دنیای پیچیده آن ها؛

فرزندان دوقلوی شما اثر انگشت متفاوتی دارند! بله صحیح است. با اینکه این دو کودک از یک تخمک به وجود آمده اند اما آن ها در برخی از ویژگی ها یقینا باهم متفاوت هستند. یکی از مهمترین این ها اثر انگشت می باشد. اما نمی توان شباهت های بی نظیر آنان را نیز نادیده گرفت. شما اگر فرزندان دوقلو خود را از زمان تولد جدا از یکدیگر نگه دارید، احتمال اینکه آن ها در بزرگسالی شخصیت های بسیار مشابهی داشته باشند زیاد است.

گردآورنده : توپ تاپ