چگونه می توان بچه دوقلو به دنیا آورد؟
بچه دوقلو برای بسیاری از زوج ها جذاب است. آنها دوست دارند بچه شان یک همبازی داشته باشد. دوقلو ها از نظر عاطفی بسیار به هم نزدیک هستند و می توانند همبازی خوبی برای هم باشند. دوقلوزایی 1 در  هر 89 زایمان اتفاق می افتد. یک سوم دوقلوها همسان هستند و از یک اسپرم و تخمک بارور شده به وجود می آیند و باقی آنها را دوقلوهای غیر همسان تشکیل می دهد. تخمک دوقلو های همسان در مراحل تقسیم سلولی از هم جدا می شود و به دو جنین تبدیل می شود. هرکدام از این جنین ها به طور مجزا رشد می کنند. بنابراین چون ابتدا از یک سلول بوجود آمده اند در ژنهای خود با هم مشترک و بسیار شبیه به هم هستند. 

دوقلو های غیر همسان از دو تخمک بارور شده به وجود می آیند. یعنی به طور همزمان دو تخمک از تخمدان آزاد می شود و اسپرم های متفاوتی آنها را بارور می کنند.  این دو تخمک بارور شده به طور همزمان در رحم شروع به رشد می کنند. دوقلو های غیر همسان به دلیل اینکه هر کدام از یک تخمک جداگانه بوجود آمده اند شباهت زیادی باهم ندارند. شباهت آنها در حد خواهر و برادرهای معمولی است. با این تفاوت که همزمان در محیط رحم رشد می کنند و به دنیا می آیند.
عوامل بسیاری در داشتن بچه دوقلو نقش دارند. در این مقاله به بررسی این عوامل می پردازیم.

چه عواملی شانس داشتن بچه دوقلو را افزایش می دهد؟
-وراثت: دوقلوزایی از مادر به دختر به ارث می رسد. اگر در خانواده مادری، دوقلوزایی یا چندقلوزایی سابقه داشته باشد، احتمال بارداری دوقلو در آن دختر نیز افزایش پیدا می کند. هر چه نسبت فردی که سابقه این نوع بارداری داشته است نزدیکتر باشد این احتمال نیز بیشتر می شود. به عنوان مثال احتمال بارداری دوقلو در دختری که مادر، خاله و خواهرش سابقه آن را داشتند بیشتر از زمانی است که دخترخاله او دوقلو باردار شده باشد. اما سابقه داشتن بچه دوقلو در خانواده همسر، تاثیری بر بارداری دوقلوی زنان ندارد.

-نژاد: نژاد افراد در داشتن یا نداشتن بچه دوقلو تاثیرگذار است. آفریقایی ها و بعد از آن اروپایی ها شانس بیشتری برای بارداری دوقلو دارند تا آسیایی ها و اسپانیایی ها.

- تیپ بدنی: زنان قد بلند نسبت به زنان قد کوتاه شانس دوقلوزایی بیشتری دارند. همچنین زنانی که چاق هستند بیشتر از زنان لاغر احتمال دارد بچه دوقلو داشته باشند. زنان دارای اضافه وزن 30 درصد بیشتر از زنان کم وزن شانس داشتن بچه دوقلو را دارند. البته داشتن اضافه وزن ریسک بیماریهای مادر و جنین را بیشتر می کند. بنابراین توصیه سالمی برای افزایش احتمال دوقلوزایی نیست.

-سن مادر: هرچه سن مادر هنگام بارداری بیشتر باشد احتمال داشتن بچه دوقلو بیشتر است. این امر به دلیل تولید بیشتر هورمون تحریک فولیکول و تخمک گذاری در زنان بالای 35 سال نسبت به زنان کمتر از این سن است. این هورمون باعث می شود تخمک های بیشتری آزاد شوند. به همین دلیل احتمال بارور شدن بیش از یک تخمک وجود دارد. در سن 40 سالگی احتمال آن 7 درصد است که این احتمال در سن 45 سالگی به 17 درصد افزایش پیدا می کند.

-تعداد بارداری: در بارداری اول شانس کمتری برای بچه دوقلو وجود دارد. احتمال دوقلو شدن فرزندان در بارداری های بعدی بیشتر می شود.

نقش تغذیه در بارداری دو قلو
برخی مواد غذایی هستند که مصرف آنها شانس داشتن بچه دوقلو را بیشتر می کند. در اینجا به برخی از این مواد غذایی اشاره می کنیم:
1-مصرف لبنیات: مصرف لبنیات شانس بارداری دوقلو را تا 5 برابر افزایش می دهد. هورمون رشد موجود در شیر در این امر نقش دارد.

2-مکمل های اسید فولیک: مطالعات نشان داده زنانی که قبل از بارداری اسید فولیک مصرف می کنند تا 40 درصد شانس بیشتری برای داشتن بچه دوقلو دارند. مصرف فولیک اسید باعث جلوگیری از نقص در جنین می شود.

3- مصرف سیب زمینی شیرین: سیب زمینی شیرین باعث تحریک تخمدان به آزادسازی بیش از یک تخمک می شود. بنابراین احتمال بارداری دوقلو افزایش پیدا می کند. این احتمال در زنان آفریقایی که از این نوع سیب زمینی به عنوان بخشی از رژیم غذایی خود استفاده می کنند 4 برابر بیشتر از زنانی که این ماده غذایی را دریافت نمی کنند.  مواد غذایی دیگری که باعث افزایش تخمک گذاری می شود شامل سویا، گندم کامل و دانه های کامل است.

4- مصرف مواد غذایی حاوی روی در مردان: ماده معدنی روی باعث تولید بیشتر اسپرم در مردان می شود و هر چقدر اسپرم بیشتری وارد رحم زن شود احتمال بیشتری وجود دارد که یک یا دو تخمک را بارور کند. درنتیجه احتمال بارداری دوقلو افزایش می یابد. بنابراین توصیه شده مردان مواد غذایی حاوی روی مانند صدف، سبزیجات برگ سبز، غلات، آرد نخودچی، نان و ... را در رژیم غذایی خود قرار دهند.

توصیه های طب سنتی برای داشتن بچه دوقلو
برخی گیاهان از طریق بهبود باروری می توانند باعث داشتن بچه دوقلو شوند.

1-روغن پامچال: روغن پامچال گردنه رحم را پاکسازی می کند؛ در نتیجه مخاط سالم رحم به رشد باروری کمک می کند و مدت زمان دوام اسپرم در تخمدان را بیشتر می کند.

2-شیرین بیان: این گیاه با منظم کردن چرخه قاعدگی و زمان تخمک گذاری باروری را تقویت می کند.

3-روغن بذر کتان: این روغن با تقویت هورمون زنانه و منظم ساختن چرخه قاعدگی باعث تعادل بین هورمون های پروژسترون و استروژن می شود و احتمال دوقلوزایی را افزایش می دهد.

4- کاساوای شیرین: این گیاه سرشار از هورمون زنانه است و از طریق افزایش هورمون استروژن شانس بارداری دوقلو را بیشتر می کند.

5-گیاه پنج انگشت: از این گیاه برای درمان سندروم پلی کیستیک تخمدان (PCOC) به کار میرود. در نتیجه از طریق منظم کردن تخمک گذاری، افزایش تخمک گذاری سالم و تعادل هورمونی به داشتن بچه دوقلو کمک می کند.

6- ریشه ماکا: گیاه ماکا به طور کلی در تقویت باروری مردان و زنان موثر است. با مصرف آن می توان به طور غیر مستقیم احتمال داشتن بچه دوقلو را افزایش داد.

برای بارداری دوقلو باید چه کاری انجام دهیم؟
- مشورت با دکتر متخصص: ابتدا قبل از بارداری نزد یک متخصص باروری بروید و با او مشورت کنید. متخصصین باروری می توانند با کمک دارو یا روش های لقاح مصنوعی احتمال بارداری دوقلو را افزایش دهند.

-رژیم غذایی کامل و تحت نظر پزشک: مواد غذایی که در بالا ذکر شد احتمال داشتن بچه دوقلو را افزایش می دهد. اما بهتر است خودسرانه شروع به مصرف این مواد غذایی نکنید. از یک متخصص تغذیه کمک بگیرید تا رژیم غذایی مناسب شما را تهیه کند و این مواد غذایی را نیز به مقدار مورد نیاز در برنامه غذاییتان بگنجاند. به طور کلی کیفیت تغذیه و افزایش وزن مناسب احتمال بچه دوقلو داشتن را بیشتر می کند.

-مصرف ویتامین: انواع ویتامین ها شانس بارداری دوقلو را بیشتر می کند. آنهایی که دچار کمبود ویتامین هستند کمتر احتمال دارد دوقلو باردار شوند. البته در مصرف ویتامین ها باید دقت کافی صورت گیرد تا به اندازه مصرف شود. مصرف بیش از اندازه ویتامین ها آسیب های جبران ناپذیری به جنین وارد می کند.

- مصرف مکمل های باروری: برخی مکمل ها در افزایش شانس بارداری دوقلو نقش دارند. مکمل هایی مانند مکمل اسید فولیک، که به آن در بالا اشاره شد؛ مکمل گونادوتروپین که به بهبود سلامتی و رشد تخمک ها کمک می کند؛ مکمل پروژسترون که باعث تقویت پوشش رحم می شود. هنگامی که بیش از یک تخمک بارور شده باشد افزایش شانس چسبیدن تخمک بارور شده به دیواره رحم و در نتیجه افزایش شانس آن را در پی دارد.

-عدم قطع دوره شیردهی: اگر هم اکنون به فرزند نوپای خود شیر می دهید و قصد بارداری دوباره نیز دارید دوره شیردهی خود را ادامه دهید و آن را قطع نکنید. احتمال بارداری دوقلو در دوره شیردهی بیشتر است. ادامه دادن دوره شیردهی احتمال دوقلوزایی در بارداری بعدی را تا 9 برابر افزایش می دهد.

-قطع مصرف قرص های ضد بارداری: مصرف این  قرص ها در دراز مدت باعث تغییراتی در هورمون ها و همچنین ضعیف شدن تخمک ها می شود قطع مصرف آن احتمال آزاد سازی بیش از یک تخمک را بیشتر می کند. درنتیجه شانس بارداری دوقلو نیز افزایش پیدا می کند.

-فاصله انداختن بین بارداری ها: با اینکه بارداری در دوره شیردهی شانس دوقلوزایی را افزایش می دهد، اما فاصله انداختن بین بارداری ها نیز می تواند این شانس را افزایش دهد.
-روش های باروری برای دوقلوزایی: پزشکان می توانند از طریق روشهایی به بارداری دوقلو کمک کنند.در ادامه این روش ها را ذکر می کنیم.

روشهای باروری دوقلوزایی
-IVF یا لقاح مصنوعی: لقاح مصنوعی شانس بارداری دوقلو را 20 تا 40 درصد افزایش می دهد. در این روش پزشک تخمک را در محیط آزمایشگاهی و خارج از رحم بارور می کند و سپس تخمک بارور شده را درون رحم قرار می دهد. معمولا چند نطفه درون رحم زن قرار می گیرد تا هر کدام که توانست به دیواره رحم بچسبد و رشد خود را ادامه دهد. به همین دلیل احتمال دوقلوزایی در این روش بالا است.با اینکه این عمل کمی گران است ولی امروزه به روش رایج باروری تبدیل شده است.-IUI یا تلقیح مصنوعی: در این روش اسپرم را از طریق سرنگ به رحم تزریق می کنند.

نشانه های بارداری دوقلو چیست؟
1- افزایش وزن بیشتر و سریعتر: در بارداری دوقلو حجم خون رسانی به رحم بیشتر می شود. بنابراین نسبت به مادران دیگر وزنشان بیشتر و سریعتر افزایش پیدا می کند. مادران عادی در این دوره به طور متوسط 5 تا 10 کیلو افزایش وزن پیدا می کنند. در حالی که برای مادری با بچه دوقلو این رقم بین 7 تا 12 کیلو خواهد بود.

2- شدیدتر بودن ویار صبحگاهی: مادرانی که دوقلو باردار هستند 50 درصد بیشتر و شدیدتر از مادران دیگر دچار ویار صبحگاهی می شوند.

3-سریع تر رشد کردن رحم: افزایش سریع تر رشد رحم و بزرگ شدن آن معمولا نشانه ای برای این نوع حاملگی است.

4- شنیدن دو صدای ضربان قلب: معمولا بین هفته 10 تا 12 می توان صدای ضربان قلب جنین را شنید. اگر دو صدای ضربان قلب متفاوت شنیده شود می توان تشخیص بارداری دوقلو داد.

5-بالا بودن نتایج آزمون AFP: آزمون AFP میزان پروتئین ترشح شده کبد جنین را اندازه می گیرد. در نتیجه افزایش پروتئین خون مادر می تواند نشانه ای از دو جنین  باشد. البته افزایش میزان پروتئین خون مادر ممکن است دلایل دیگری نیز داشته باشد. بنابراین پزشک متخصص باید موارد دیگر را نیز چک کند تا بتواند تشخیص مطمئن تری دهد.

6- بیشتر شدن نیاز به آب: زنانی که دوقلو باردار هستند بیشتر نیاز به آب پیدا می کنند. بنابراین باید نوشیدن مقدار کافی آب و مایعات را در برنامه غذایی خود قرار دهند.

آزمایش های دوران بارداری دوقلو
در نوع آزمایش های این دوران با مادران تک فرزند تفاوتی وجود ندارد. فقط ممکن است تعداد آنها در مادران باردار دوقلو بیشتر باشد یا این آزمایشات زودتر انجام شوند.
برای مثال مادران تک فرزند ممکن است یک یا دو بار سونوگرافی انجام دهند اما برای مادرانی که بچه دوقلو باردار هستند 5 بار یا بیشتر سونوگرافی انجام شود.
به دلیل اینکه در بارداری دوقلو احتمال دیابت حاملگی بیشتر می شود، این مادران باید زودتر از مادران تک فرزند آزمایش غربالگری قند خون یا تست تحمل گلوکز را انجام دهند. زمان انجام این آزمایش در بارداری عادی بین 24 تا 28 هفتگی است.

افزایش دوقلوزایی در سالهای اخیر
امروزه تعداد بچه های دوقلو بیشتر از قبل شده است. یکی از دلایل آن می تواند افزایش سن بارداری در زنان باشد. امروزه نسبت به سالهای گذشته به دلیل شرایط اجتماعی و اقتصادی سن ازدواج و همچنین سن بارداری افزایش پیدا کرده است. افزایش سن بارداری احتمال بچه دوقلو داشتن را بیشتر می کند.همچنین پیشرفت تکنولوژی و روش های نوین باروری نیز در این امر موثر است. امروزه روشهای لقاح مصنوعی و IVF به طور گسترده تری مورد استفاده قرار می گیرد. این روش های باروری مصنوعی شانس بیشتر این نوع حاملگی را در پی دارد.

خطرات بارداری دوقلو
بارداری دوقلو خطرات و عوارضی نیز دارد. این نوع حاملگی ریسک اکلامپسی و پره اکلامپسی یا مسمومیت دوران بارداری، دیابت حاملگی، مشکلات جفت و مشکلات رشد جنین را افزایش می دهد. دیابت حاملگی روی رشد جنین اثر منفی میگذارد و ممکن است باعث نقص های مادرزادی و یا سقط جنین شود.
از مهمترین عوارض و خطرات آن زایمان زودرس و به دنیا آمدن نوزاد نارس است. نوزادان نارس مشکلات سلامتی بیشتری دارند. نوزادان طبیعی در هفته 40 بارداری به دنیا می آیند ولی نوزادان دوقلو معمولا بین 35 تا 37 هفتگی به دنیا می آیند. نوزادان نارس نیاز به مراقبت های ویژه دارند و باید مدتی در دستگاه مخصوص نوزادان نارس قرار بگیرند.
آمار ها نشان داده اند در این کودکان میزان فلج مغزی یا تاخیر در رشد بیشتر از کودکان عادی است.
برخی از مادران در دوران حاملگی خود ممکن است علائمی را تجربه کنند که بارداری آنها را سخت تر کند. در صورت تجربه این علائم باید به طور منظم با پزشک خود در تماس باشند تا از آنها مراقبت های خاصی به عمل آید. این علائم شامل این موارد است:
-سردرد شدید
-درد ناحیه بالای شکم
-مشکلات دیداری مثل دیدن نور در پشت چشم یا واضح ندیدن تصاویر
-استفراغ
-تورم ناگهانی پا، دست و صورت
به همین دلیل توصیه شده مادرانی که بچه دوقلو باردار هستند بیشتر از مادران دیگر برای معاینه و چکاپ به پزشک مراجعه کنند.

ورزش در دوران بارداری
اینکه آیا ورزش در دوران بارداری مجاز است یا خیر بستگی به نظر پزشک متخصص و همچنین وضعیت سلامتی مادر و جنین دارد.معمولا ورزش های سبک مانند پیاده روی در سه ماهه اول بارداری خطری ندارد. اما در 3 ماهه دوم نباید ورزش هایی که انرژی زیادی نیاز دارد انجام شود. زیرا ممکن است باعث انقباضات زود هنگام رحم و زایمان زودرس شود.در برخی از مادران ممکن است با توجه به وضعیت جنین حتی از پیاده روی و انجام کارهای روزمره نیز منع شوند و نیاز به استراحت مطلق در طول مدت حاملگی داشته باشند.

دوران بارداری را برای خودتان راحت تر کنید!
دوران بارداری در عین اینکه دوره زیبا و به یادماندنی است، می تواند استرس ها و مشکلات مادران را نیز بیشتر کند. استرس ناشی از سالم بودن جنین ها، به موقع به دنیا آمدنشان، مرگ یک جنین در رحم، مراقبت و نگهداری از بچه دوقلو با نیاز ها و خلق و خوی متفاوت و ... از جمله نگرانی ها و دغدغه این مادران است.با در نظر گرفتن نکات ساده ای می توان این استرس ها و فشار های این دوران را کاهش داد.
-دوران حاملگی ممکن است مادر را بیشتر خسته کند. احساس خستگی در مادرانی که بچه دوقلو دارند بیشتر از مادران دیگر است. 

یکی از دلایل خستگی می تواند این باشد که حمل دو نوزاد سخت تر از یک نوزاد است. بنابراین این مادران نیاز به استراحت بیشتری دارند. همچنین خستگی این دوران ممکن است به دلیل فقرآهن و کم خونی باشد. در بارداری دوقلو کم خونی شایع تر است. به همین دلیل بهتر است در این مورد با پزشک مشورت شود تا در صورت مشخص شدن کم خونی نسبت به رفع آن اقدام شود. رفع کم خونی احساس خستگی را نیز برطرف می کند.
-بهتر است در انجام کارهای خانه از یک دوست یا خویشاوند کمک گرفته شود تا مادر بتواند حتی برای مدت کوتاهی استراحت کند.
-اگر مادر شاغل است بهتر است مرخصی بگیرد تا فشار کار و استرس های ناشی از آن نیز بر او تحمیل نشود.

تهیه کننده : توپ تاپ