این که چگونه دانش آموزان را به نماز تشویق کنیم کاری است که بهتر است با مشارکت تک تک دانش آموزان و با پرس و جو از خود آن ها انجام شود تا پس از شنیدن دلایل آن ها برای عدم تمایل شان، بتوانیم به راهکارهای عملی و سازنده در این زمینه مثل داشتن فضای بانشاط در نمازخانه دست پیدا کنیم.

قبل از هرچیز باید بدانیم از آن جا که تمام احکام الهی بر پایه ی فطرت انسان قرار داده شده اند پس حتما تمامی انسان ها از درون خود برای انجام آن احکام الهی آمادگی و توانایی لازم را دارا می باشند پس وقتی به این فکر می کنیم که چگونه دانش آموزان را به نماز تشویق کنیم نباید تصور کنیم که با انجام دادن کارهایی، عجیب، خارق العاده و مافوق تصوری رو به رو خواهیم بود؛ هرچند که تشویق انسان ها به انجام کارهای درست و خداپسندانه و هدایت آن ها در مسیر درست و لایق فطرت خدادادی شان کاری واقعا خارق العاده می باشد و اتقاقا درست در اندازه و قالب وجود توانای همه ی ما انسان ها قابل تصور و قابل انجام است، که البته این توانایی و قدرت موجود در وجود تک تک انسان ها یک ودیعه ای الهی است که با لطف و بخشش بی نهایت خداوند مهربان تقدیم ما شده است.

مشکل کار کجاست؟

قبل از هر اقدامی در رابطه با این که چگونه دانش آموزان را به نماز تشویق کنیم، باید علت عدم تمایل عده ای از دانش آموزان به خواندن نماز بخصوص عدم تمایل به نماز خواندن در مدارس را پیداکنیم؛ چراکه با نخواندن نماز در مدرسه و دیروقت خواندن آن پس از رسیدن به خانه و احیانا کلا نخواندن نماز در خانه به دلیل داشتن خستگی بعد از کارهای مدرسه، این هشدار را به اولیای مدرسه و اولیای خانه می دهد که اهمیت نماز خواندن برای دانش آموز به صورت تدریجی به سمت کمرنگ تر شدن در حال پیشروی است و این کمرنگ شدن تدریجی هر روز از روز قبل بیش تر می شود. در این مرحله ی حساس و حیاتی اگر علت یابی صورت نگیرد و بی توجه از کنار این اتفاق بگذریم ممکن است یک حکم زیبای الهی را در وجود دانش آموزهای مدرسه کم رنگ کرده، یا کاملا از بین ببریم. به همین دلیل خوب است که ابتدا این مسأله را در مدرسه ریشه یابی کنیم تا راه های مقابله با این کسالت را پیداکرده، در مسیر تقویت این راه ها تلاش کنیم.

بهترین راهنما، دانش آموزان

برای پیداکردن راهکار برای حل کردن هر مشکلی که با دانش آموزان در ارتباط باشد، خود دانش آموزان بهترین راهنما برای ما اولیای خانه و مدرسه هستند تا بتوانیم با توجه به مسائلی که آن ها مطرح می کنند به راهکارهای لازم و مناسب دست پیدا کنیم. برای این کار می توانیم دو راه را انتخاب کنیم. 1- پرسش مستقیم از دانش آموزان به صورت جلساتی که در این زمینه برگزار می کنیم. 2- تهیه ی چک لیست هایی که حاوی سؤالات کلیدی برای رسیدن به پاسخ مناسب برای علت یابی این قبیل مشکلات باشند.

1- پرسش مستقیم

می توانیم با برگزاری جلساتی کلاسی و یا میزگردهایی همگانی با حضور کسی که توانایی اداره ی جلسه را داشته باشد به صورت مستقیم از دانش آموزان بپرسیم که «مشکل کار کجاست؟» و بعد از شنیدن پاسخ دانش آموزان به سؤالات ما، راهکارهای مناسب را پیگیری کنیم. حتی در این جلسات خود دانش آموزان هم می توانند راهکار ارائه بدهند و ما را در رسیدن به هدفمان کمک کنند. با این روش ایده های خیلی خوبی از بین راهکارهای دانش آموزان به ذهن مان خواهد رسید که بسیار راهگشا خواهند بود.

2- تهیه ی چک لیست

با تهیه ی چک لیست هایی مختصر و مفید و در عین حال کامل و واضح که دارای سؤالاتی مناسب باشند، به این صورت که پاسخ های دانش آموزان و حتی اولیای آن ها به این سؤالات، کلیدهای لازم را برای رسیدن به راهکارهایی مفید در رابطه با موضوع چگونه دانش آموزان را به نماز تشویق کنیم به ما بدهند، می توانیم مشکلات را با کمک دانش آموزان و اولیای آن ها یافته، راه حل مناسب را پیدا کنیم.

رمز پیروزی، مشارکت دانش آموزان

با این روش های پیدا کردن مشکلات که با حضور و مشارکت خود دانش آموزان انجام می گیرد علاوه بر این که بهتر با مشکلات بر سر راه تمایل دانش آموزان به نماز خواندن آشنا می شویم و راحت تر به راهکارهای مفید و مناسب برای موضوع چگونه دانش آموزان را به نماز تشویق کنیم دست پیدا خواهیم کرد، چون دانش آموزان در این کار مشارکت دارند، با علاقه ی بیش تری دوش به دوش ما کار را پیگیری خواهند کرد و در تمام مراحل این کار با اشتیاق و پیگیرانه ما را همراهی خواهند نمود.

پس از طی کردن این مسیر مفید و کاملا لازم و ضروری، که به نتیجه رسیدن ما را سریع تر امکان پذیر خواهد ساخت، می توانیم یکی یکی راهکارهای مختلف را مطرح کنیم تا دانش آموزان را به نماز خواندن تشویق کنیم. به همین منظور راهکارهایی را در رابطه مدرسه و در حوزه ی اختیارات اولیای مدرسه ارائه می دهیم.

1- اختیار یا اجبار

به هیچ عنوان نماز خواندن را در مدرسه اجباری نکنیم؛ چراکه این کار ما درست برعکس نیت مان که تشویق دانش آموزان به نماز خواندن است عمل کرده، ممکن است کلا  آن ها را از نماز خواندن جدا کند. شاید شما دغدغه ی بی کار بودن دانش آموزانی را داشته باشید که در نماز شرکت نمی کنند و مایل نباشید آن ها بی برنامه در مدرسه رها شوند، برای رفع این دغدغه می توانید چندین کار را انجام دهید. مثلا برای این که دانش آموزانی که نماز نمی خوانند بی هدف و سرگردان در مدرسه رها نشوند و یا با شلوغ کردن در حیاط مدرسه مزاحم نمازگزاران نباشند بهتر است برای آن ها نیز برنامه ای در نظر گرفت؛ مثل برقرار کردن کلاس مطالعه ی کتاب یا کلاس احکام تا آن ها نیز زمان شان به بطالت نگذرد.

2- امکانات مناسب

خیلی از دانش آموزان دلیل نماز نخواندن در مدرسه را سخت بودن وضوگرفتن عنوان می کنند پس در زنگ نماز برای کسانی که مایل به نماز خواندن هستند باید امکانات لازم برای راحت وضو گرفتن را فراهم کرد؛ مثلا در وضوخانه ی مدرسه دمپایی هایی قرار دهیم تا دانش آموزان مجبور نباشند با پوتین های بزرگ و سنگین، کتونی های بنددار به سختی وضو بگیرند و مدام نگران افتادن خودشان و خیس شدن بند کفش ها و یا پاهای شان نباشند و بدون دغدغه وضو بگیرند. یا در محل وضو گرفتن دانش آموزان برای آویزان کردن لباس های گرمی مثل ژاکت که در فصل سرما می پوشند جالباسی هایی به قدر کفایت قرار دهیم تا بتوانند به راحتی لباس شان را درآورده، راحت وضو بگیرند.

توقع نداشته باشیم که دانش آموزان در سرمای پاییز و زمستان با آب سرد، در فضای باز و سرد وضو بگیرند و احتمالا خود اولیای مدرسه در ساختمان گرم مدرسه، با آب گرم!

شاید این مسائل به نظر شما مطالب مهم و قابل بررسی ای نباشند ولی دانش آموزان کاملا دقیق به این مسائل توجه می کنند و برای آن ها بسیار اهمیت دارد.

3- نمازخانه

محیط نمازخانه باید کاملا تمیز و مرتب، آراسته و زیبا، در فصل سرما گرم، در فصل گرما خنک باشد و در تمامی طول سال تحصیلی دارای فضایی معنوی.

فضا سازی معنوی مدرسه با تزیینات مناسب فضای نمازخانه باید انجام شود و لااقل فصل به فصل تغییر کند و تنوع داشته باشد.

مناسبت های گوناگون ملی و مذهبی باید در تزیین نمازخانه لحاظ گردد تا حال و هوای نمازخانه همیشه با تغییراتی جذاب همراه باشد؛ سلیقه ی اولیای مدرسه می تواند حتی در زمان عزاداری نیز فضای نمازخانه را با آراستگی هایی بی نظیر همراه با معنویت سیاه پوش و آماده ی مراسم عزاداری نماید.

فضای نمازخانه با در نظر گرفتن وسایل مناسب تهویه ی هوا باید فضایی معطر با هوایی سالم و تمیز باشد.

فرش های نمازخانه که جای سجده ی دانش آموزان، این بندگان پاک و بی آلایش خداست باید تمیز و خوشبو باشند، بدون ذره ای آشغال و گرد و خاک، و این مستلزم نظافت و شستشوهای منظم دوره ای است.

4- امام جماعت

امام جماعت و یا مسئولی که مسئولیت نمازخانه با اوست باید شخصی باحوصله باشد و در برابر شیطنت های احتمالی دانش آموزان صبور و در عین حال قانونمند و بادرایت رفتار کند تا هم قوانین نمازخانه رعایت شوند و هم دانش آموزان با برخورد نامناسب مربی شان آسیب روحی نبینند.

امام جماعت با انجام دادن یک سری از کارها مثل پرسش و پاسخ، بحث هایی چند دقیقه ای، گفتن داستان های اخلاقی و داستان هایی جذاب از زندگی پیامبران و امامان می تواند فضای نمازخانه را با نشاط نماید. او همچنین می تواند با پرسیدن سؤالاتی درباره ی احکام و یا مسائل مذهبی به صورت مسابقه به دانش آموزانی که پاسخ صحیح می دهند در همان لحظه یک خودکار، دفترچه ی یادداشت و یا چیزهایی از این قبیل هدیه بدهد و آن ها را بخاطر داشتن اطلاعات خوب مذهبی مورد تشویق قرار دهد.

مسلما همه ی دانش آموزان به سمت یک محیط بانشاط جذب خواهند شد.

5- حضور معلمان و اولیای مدرسه در نماز

حضور معلمان و اولیای مدرسه در بین صفوف نماز دانش آموزان علاوه بر این که غیر مستقیم اهمیت نماز را به دانش آموزان نشان می دهد، باعث می شود که آن ها از همراهی معلمان با خودشان در نمازخانه بسیار لذت ببرند.

6- از قرآن و حدیث غافل نشویم

در جای جای مدرسه البته نه به صورت زیاده از حد تابلوها و یا پوسترهای هنری زیبایی را که با استفاده از خوشنویسی، طراحی و یا تلفیق هردوی این ها تهیه شده اند از آیات قرآن و احادیثی که در رابطه با نماز و برکات آن است تهیه و نصب کنیم تا با دیدن این آثار هنری تمایل به نماز  خواندن که حسی الهی در وجودشان است ناخودآگاه زنده و زنده تر، تازه و تازه تر شود.

نکته ی مهم

در تمام این مسیر و در انجام تمامی این کارها از مشارکت دانش آموزان غافل نشویم؛ مثلا غبارروبی نمازخانه کار مشارکتی بسیار زیبایی می تواند باشد.

فضای زندگی تان مملو از برکات معنوی

نویسنده : محبوبه عباسی

---

مطالب پیشنهادی :

علت بی انگیزه شدن دانش آموزان امروزی

راهکارهایی برای دانش آموزان لازم التوجه

راهکارهایی برای دانش آموزان ضعیف

---