با توجه به این که دانش آموزان لازم التوجه به دلیل مشکلات خویش نیاز به توجه بیش تری نسبت به سایر دانش آموزان دارند، بعد از شناسایی آن ها و پیداکردن مشکل شان باید در صدد حل مشکلاتشان برآمده، راهکارهای دیگر را عملی کرد تا آن ها هم بتوانند به حق درست زندگی کردن خود دست پیداکنند.

دانش آموزان لازم التوجه چه کسانی هستند؟

دانش آموزان لازم التوجه دانش آموزانی هستند که به دلایل مختلف نیاز به رسیدگی ویژه خواهند داشت و برای پیشرفت تحصیلی آن ها راهکارهایی را باید بررسی کرد و به اجرا درآورد تا آن ها هم بتوانند موقعیت مناسب خود را ابتدا در مدرسه و خانواده، و سپس در جامعه پیداکنند. عده ای از این نوع دانش آموزان به دلیل دارا بودن شرایط خاص و ویژه ممکن است گاهی دارای مدارس ویژه و جدا از سایر دانش آموزان باشند تا تعالیم خاص خود را از مدرسه دریافت کنند  ولی برخی از این دانش آموزان به دلیل نداشتن شرایطی خیلی خاص توانایی تحصیل در کنار سایر دانش آموزان در مدارس معمولی را دارا هستند، و فقط نیازمند این می باشند که نسبت به دیگر دانش آموزان مدرسه توجه بیش تری به آن ها بشود.

دانش آموزان لازم التوجه عضو لاینفک مدرسه ها

دانش آموزان یک مدرسه هر قدر هم که آن ها را با آزمون های استاندارد و سخت گیرانه علمی و مصاحبه های حساب شده و دقیق خانوادگی انتخاب کرده باشیم، به دلیل پیچیدگی های خلقت آدمی تنوع خاص خود را خواهند داشت. بنابراین حتما در تمام مدارس و در تمام مقاطع تحصیلی تعدادی دانش آموز لازم التوجه وجود خواهند داشت که برای پیشرفت آن ها توجه، وقت و صبر و حوصله ی بیش تری از سایر دانش آموزان لازم است؛ که البته اگر این دانش آموزان در مقاطع پایین تر تحصیلی بخصوص ابتدایی شناسایی شوند راهکارها بسیار نتیجه بخش تر خواهند بود.

شناسایی دانش آموزان لازم التوجه

برای اولیای مدرسه قبل از هر اقدامی اولین کاری که باید برای پیداکردن راهکار انجام بگیرد شناسایی دانش آموزان لازم التوجه است تا در جمع بقیه ی دانش آموزان از نظر اولیای مدرسه دور نمانند، در موردشان غفلتی صورت نگیرد و در نهایت اولیای مدرسه هم با به دست آوردن پاسخ هایی منطقی درباره ی آن ها برای سؤالات خود، تا حدودی با شخصیت این دانش آموزان و شرایط زندگی آن ها آشنا شوند.

در این جا یک نکته ی خیلی مهم و ظریف وجود دارد و آن این است که شناسایی این دانش آموزان فقط باید برای اولیای مدرسه صورت بگیرد و هیچ ربطی به سایر دانش آموزان و حتی خود دانش آموزان لازم التوجه ندارد، و آن ها حتی ذره ای نباید از این فعالیت های شناسایی اولیای مدرسه آگاه شوند؛ چراکه هیچ دسته از دانش آموزان چه دانش آموزان  تیزهوش، چه دانش آموزان ضعیف و چه دانش آموزان متوسط «تافته ی جدا بافته» در مدرسه نیستند.

زمان طلایی شناسایی دانش آموزان لازم التوجه

شناسایی دانش آموزان لازم التوجه باید از همان اولین اقدامات والدین این دانش آموزان برای ثبت نام یعنی همان اولین مراجعه ی اولیا به مدرسه شروع شده، بهتر است در اواسط اولین ماه سال تحصیلی یعنی مهرماه تمام شود و اگر شناسایی در این زمان میسر نشد نهایتا تا آخر ماه مهر شناسایی به طور کامل انجام بگیرد.

دلیل اهمیت این زمان طلایی  به این جهت است که اولیای مدرسه بتوانند با پیداکردن راهکارهای مختلف و به کار بستن آن ها به نتیجه ی مطلوب برسند و زمان را از دست ندهند؛ چراکه با به تعویق افتادن این شناسایی ممکن است دانش آموز لازم التوجه یک سال تحصیلی را تمام کند و هیچ نتیجه ای از زحماتش در مدرسه و حتی زندگی شخصی اش دریافت نکند و با همین سرخوردگی روز به روز بیش تر صدمه ببیند و از یک دانش آموز لازم التوجه به یک بزرگسال لازم التوجه و حتما با مشکلاتی به مراتب بزرگ تر و جدی تر تبدیل شود.

در این صورت زندگی خود و زندگی هرکس که به او مرتبط می باشد مثل همسر و فرزندان خود را نیز درگیر مشکل خودش می کند. این یعنی با غفلت از یک نفر در زمان لازم (زمان طلایی) زندگی چند نفر دیگر هم مشکل دار شده است. به همین دلیل است که اگر زمان طلایی شناسایی از دست اولیای مدرسه و البته خانواده برود به اصطلاح می شود «نوش دارو بعد از مرگ سهراب» و خب متأسفانه پایان بندی غم انگیزی برای زندگی یک نفر می تواند باشد.

فرم شناسایی دانش آموزان لازم التوجه

برای بهتر و دقیق تر انجام شدن شناسایی دانش آموزان لازم التوجه می توان فرم ها و یا چک لیست هایی که سؤالات مناسبی برای رسیدن به پاسخ سؤال های مدنظر مدرسه را دارا می باشد تهیه کرد تا به صورتی مستند تمام اطلاعات مفید و لازم درباره ی همه ی دانش آموزان مدرسه را در اختیار اولیای مدرسه قرار بدهد. زمان پرکردن این فرم ها و یا چک لیست ها را می توان در دو مرحله تنظیم کرد: زمان ثبت نام دانش آموزان و ابتدای سال تحصیلی، که اگر هفته ی اول سال تحصیلی باشد بهتر است.

زمان ثبت نام دانش آموزان

اکثر مدارس در بدو ورود فرم مشخصاتی را برای ثبت نام دانش آموزان به اولیای آن ها می دهند تا اطلاعات اولیه ی لازم را از آنان کسب نمایند، می توان در همین فرم ها نهایت سه سؤال کلیدی هم مطرح کرد تا بهتر وضعیت دانش آموز را برای اولیای مدرسه مشخص کند.

ابتدای سال تحصیلی

می توان چک لیست هایی به صورت مجزا و تخصصی برای دانش آموزان و اولیای آن ها که حاوی سؤالات لازم و مفید برای شناسایی دانش آموزان لازم التوجه می باشد تهیه کرده، در همان ابتدای سال تحصیلی در اختیارشان قرار داد و بعد چک لیست ها را بررسی کرده، اطلاعات را استخراج نمود.

دانستنی های ضروری بعد از شناسایی

بعد از مرحله ی شناسایی دانش آموزان لازم التوجه باید درباره ی هر کدام از آن ها بتوانیم لااقل به سؤال های زیر پاسخ بدهیم:

1- این دانش آموز چه مشکلی دارد؟

2- از چه زمانی این مشکل برایش به وجود آمده است؟ (دانستن زمان به وجود آمدن مشکل این امکان را به اولیای مدرسه و خانواده می دهد که اتفاقات حدودی آن زمان را بررسی کرده، راحت تر علت مشکل به وجود آمده را پیدا کنند.)

3- آیا شخص دیگری در خانواده و یا احیانا فامیل با چنین مشکلی رو به روست؟

4- تا به حال برای حل مشکل او چه اقداماتی انجام داده شده است؟ (در این زمینه همکاری خانواده با اولیای مدرسه بسیار اهمیت دارد؛ چراکه اطلاعات دقیق آن ها می تواند روند بهبود وضعیت دانش آموز را سرعت ببخشد، و در صورت عدم همکاری والدین در این مورد مهم، زمان زیادی تلف می شود و شاید درست همان راهکارهایی که قبلا انجام شده بودند دوباره تکرار شوند.)

چگونگی برخورد با دانش آموزان لازم التوجه

همواره در هر قسمت از فرایند رسیدگی به امور دانش آموزان لازم التوجه باید مراقب بود که به هیچ وجه عزت نفس دانش آموز مورد نظر تضعیف نشود؛ چراکه قطعا در زندگی این دانش آموزان موردی وجود داشته است که آن ها را نیازمند توجه بیش تر کرده است. اگر اولیای مدرسه خواسته و یا ناخواسته عزت نفس آن ها را بگیرند نه تنها مشکل فعلی شان را برطرف نکرده اند بلکه مشکلی بر مشکلات آن ها افزوده اند.

پس با در نظر گرفتن این مطلب مهم و حیاتی در تمامی مراحل از مرحله ی شناسایی گرفته تا عمل به راهکارها باید با حوصله و ایمان به خدا و به توانایی خود و همچنین ایمان به توانایی آن دانش آموزان کار را شروع کرد.

راهکارهای پیشنهادی برای دانش آموزان لازم التوجه

1- حل کردن مشکلی که باعث شده این دانش آموز جزء دانش آموزان لازم التوجه قرار بگیرد تا آخرین حد ممکن

2- ایجاد محیط امن در خانه و مدرسه

خانه: از بین بردن هرگونه تنشی در خانه و ایجاد یک محیط آرام برای دانش آموز، این امکان را به دانش آموز می دهد که تنها دغدغه اش درس باشد و تنها روی آن تمرکز کند. همین امر باعث می شود که راهکارهای دیگر نتیجه ی بهتری برایش داشته باشند.

مدرسه: با ایجاد یک محیط امن در مدرسه با وجود اولیای مدرسه ای که وجودشان برای دانش آموز آرامش بخش است می توان دانش آموز را به مدرسه علاقه مند کرد تا بعد از آن بتوان راهکارهای دیگر را به کار برد و نتیجه گرفت. شاعر کشورمان محمدحسین نظیری نیشابوری چه خوب گفته اند که:

«درس معلم ار بُوَد زمزمه ی محبتی ... جمعه به مکتب آورد طفل گُریزپای را»

3- ایجاد انگیزه در دانش آموزان

این دانش آموزان به دلیل سرخوردگی هایی که بواسطه ی مشکلات خود در تحصیل برای شان به وجود آمده است انگیزه های خود را از دست داده اند و بدتر از آن، خود را محکوم به شکست می دانند؛ به همین دلیل باید دوباره انگیزه ی موفق شدن را در آن ها زنده کرد. به چند روش ساده می توان این امر را امکان پذیر ساخت.

- باید برای او اهدافی جزئی درنظرگرفت که با شناختی که از او وجود دارد، توانایی رسیدن به آن هدف را در زمانی بسیار کوتاه داشته باشد، و به محض رسیدن به آن هدف او را مورد تشویق قرار داد و موفقیت اش را در نظرش مهم و البته شروعی برای موفقیت های بزرگ تر قلمداد کرد تا نقطه ی شروعی برای اوج گرفتنش باشد نه این که نقطه ای برای توقف.

- نکات مثبت وجودی اش را هرچند هم که کوچک باشند به رخش کشید و به او یک خودآگاهی در مورد خوبی هایش داد تا او نیز به خوبی هایش فکرکند.

4- ارتباط با دانش آموزان

برای ارتباط آن ها با دانش آموزان دیگر مدرسه راهکارهایی را مثل برقراری کار گروهی، برگزاری مسابقات گروهی با توجه به این مسأله که دانش آموز مورد نظر توانایی انجامش را داشته باشد، باید در نظر گرفت. فقط باید این نکته را در نظر گرفت که هرگز دانش آموزان دیگر را مجبور به قبول این دانش آموزان نکرده، این دانش آموزان را نیز به زور وارد یک دوستی و یا یک گروه از دانش آموزان نکرد.

حرف حساب

به طور قطع همه ی دانش آموزان دارای یک توانایی خاص هستند، و این خانواده و اولیای مدرسه هستند که باید تک تک دانش آموزان را کشف کنند.

نویسنده : محبوبه عباسی

---

پیشنهاد جدید:

راهکارهایی برای دانش آموزان ضعیف

---