راهکارهایی برای دانش آموزان ضعیف ابتدا با مشکل یابی و مشاوره، بعد از آن با حل هر کدام از مشکلات مثل اصلاح مشکلات خانوادگی، برپایی کلاس های فوق برنامه و آزمونک های کلاسی درست بعد از تدریس یک مبحث و البته حتما با همکاری اولیای مدرسه و خانه دوشادوش یکدیگر می تواند موفق عمل کند.

دانش آموزان ضعیف عضوی از جامعه ی دانش آموزی

در هر مدرسه اگر گزینش های علمی سخت گیرانه ای مثل گزینش های مدارسی همانند تیزهوشان صورت نگیرد، تنوع دانش آموزان از نظر سطح علمی، فراوان دیده می شود و وجود دانش آموزان ضعیف و حتی دانش آموزان دیرآموز در این مدارس امری اجتناب ناپذیر است. بدیهی است که دانش آموزان ضعیف و یا دانش آموزان دیرآموز نیز از لحاظ علمی و مهارتی حق تحصیل و پیشرفت در سطح خودشان را دارا می باشند و هرگز نباید آن ها را به بهانه های پوچ، غیر منطقی و بیهوده رها کرد؛ که در حقیقت این بهانه های غیرمنطقی فقط به معنی راحت طلبی معلمان و اولیای مدرسه می باشد تا از زیر بار مسئولیت خویش شانه خالی کرده، سختی های تعلیم به این عزیزان را به جان نخرند.

دانش آموزان ضعیف و دانش آموزان دیرآموز عضوی از جامعه ی دانش آموزی هستند و نادیده گرفتن آن ها یعنی نادیده گرفتن بخشی از نیروی مفید جامعه که حتما با کمک خانواده و اولیای مدرسه جایگاه درست و مناسب خود را در جامعه به دست خواهند آورد. به همین منظور برای آموزش دروس تئوری و عملی به آن ها باید راهکارهایی را پیدا کرده، با عملی کردن این راهکارها این دانش آموزان ضعیف و احیانا دیرآموز را به سمت مسیر رشدی مناسب هدایت کرد.

نکات مؤثر در کارآمدی راهکارها

برای این که راهکارهای ارائه شده به هدر نروند و به اصطلاح عقیم نمانند باید به نکاتی که در کارآمد بودن آن راهکارها تأثیر مستقیم و زیاد دارد توجه کنیم. برای کارآمد بودن راهکارهای جبران عقب ماندگی درسی و مهارتی دانش آموزان در نظرگرفتن سه مطلب بسیار حائز اهمیت است؛ اولین مطلب حفظ عزت نفس دانش آموزان ضعیف در تمامی مراحل عملی کردن راهکارهاست، دومین مطلب مشکل یابی و مشاوره با دانش آموزان ضعیف می باشد و سومین آن ها عملی کردن راهکارها به شکل قدم به قدم و پله پله است.

عزت نفس دانش آموزان ضعیف

یکی از نکات مؤثر در کارآمدی راهکارهای جبران ضعف درسی و مهارتی دانش آموزان قبل از بررسی راهکارهای مختلف برای حل این مشکل حفظ عزت نفس دانش آموزان می باشد. بر تک تک معلمان، اولیای مدرسه و اولیای دانش آموزان واجب است که حتما به این دو نکته ی مهم و اساسی توجه کنند. در عملی ساختن تمام این راهکارها هرگز و به هیچ عنوان نباید به عزت نفس دانش آموز خدشه ای هرچند کوچک وارد شود و به هیچ وجه نباید این مفهوم بسیار مخرب را در ذهن آن ها ماندگار سازیم که او یک «دانش آموز ضعیف» است.

وقتی دانش آموزی حتی برای یک بار با عنوان «دانش آموز ضعیف» مخاطب قرار بگیرد، ناخودآگاه این عنوان مخرب ملکه ی ذهنش می شود و درنهایت هیچ کدام از راهکارهای معلمان، اولیای خانه و مدرسه بر او اثر نخواهند کرد.

اگر کسی برای متنبه کردن دانش آموزی که ضعف درسی و یا مهارتی دارد به هر نحو ممکن، چه گفتاری، چه رفتاری و یا نوشتاری، عزت نفس او را خدشه دار کند، نه تنها دیگر به هیچ عنوان نمی توان با به کاربردن برترین راهکارهای ممکن ضعف درسی و مهارتی او را برطرف کرد، بلکه روح آسیب دیده ی او را نیز با بهترین مشاوران و روان شناسان نمی توان ترمیم نمود.

پس رعایت این دو نکته ی بسیار مهم و اساسی را در به کارگیری تمامی راهکارهای عنوان شده در زیر باید مدنظر قرارداده، با دقت بسیار بالا رعایت کنیم. درواقع رعایت این دو نکته خودش به تنهایی یک راهکار مهم برای ایجاد حس آرامش در دانش آموز است تا راهکارهای دیگر را بتوان به کار بست و عملی کرد؛ در غیر این صورت نباید توقع هیچ تغییر مثبتی را در دانش آموز داشته باشیم.

مشکل یابی و مشاوره با دانش آموزان ضعیف

اولین قدمی که برای دانش آموزان ضعیف باید برداریم که البته مهم ترین قدم هم به شمار می آید، پیدا کردن مشکلی است که باعث ضعف درسی در این دانش آموز شده است و بعد از پیدا کردن مشکل می توانیم با در نظر گرفتن راهکارهای مختلف آن مشکل خاص را حل کرده، ضعف درسی و یا مهارتی دانش آموز را برطرف نماییم.

مشکل یابی اصلا کار راحتی نیست و حتما صبر و حوصله ی زیادی را می طلبد؛ چراکه در این مسیر باید هر آنچه که به دانش آموز مربوط می شود و دانش آموز با آن سر و کار دارد را بررسی کنیم و با توجه همه جانبه به تمامی این اطلاعات به دنبال راهکار بگردیم.

از آنچه که به دانش آموزان مربوط می شود می توان به تک تک اعضای خانواده، مدرسه، هم کلاسی ها، اولیای مدرسه، همسایه ها، حتی محیط فیزیکی خانه و مدرسه و خلاصه یک طیف وسیعی از اشخاص و اشیا اشاره کرد. بدیهی است که مدرسه نه وقت کافی و نه توان بسیار بالای لازم برای چنین بررسی همه جانبه ای را دارا می باشد، به همین دلیل همراهی خانواده ها با مدرسه در این امر مهم بسیار حائز اهمیت است و مدارس برای این کار مهم حتما در مدرسه نیازمند به داشتن یک مشاور دلسوز و توانا برای هر پایه ی تحصیلی خود هستند تا این مشاور بتواند تک تک دانش آموزان پایه ی تحت نظر خود را هم از لحاظ درسی و هم از نظر رفتاری به خوبی رصدکند.

قدم به قدم تا رفع ضعف دانش آموزان

پس از یافتن مشکل، برای حل آن باید تمامی راهکارها قدم به قدم  و پله پله انجام شده، نتیجه ی به دست آمده از هر راهکار در هر مرحله بررسی شود تا بتوانیم به نتیجه ی مطلوب برسیم.

راهکارهای برطرف کردن ضعف درسی و مهارتی دانش آموزان

راهکار یک: ایجاد خانه و خانواده ای امن

اگر پس از مشاوره با دانش آموز مشخص شد که دانش آموز دارای خانواده ای پرتنش و یا دارای مشکل است اولین اقدام برای پیشرفت دانش آموز برطرف کردن مشکل خانواده و ایمن ساختن خانه و خانواده برای اوست؛ چراکه تیزهوش ترین دانش آموزان هم در خانواده ای مشکل دار ممکن است بخشی از توانایی های خود را از دست داده، جایگاه اصلی خود را در زندگی پیدا نکنند.

در این مرحله گاهی با برطرف شدن مشکل خانوادگی دانش آموز دیگر هیچ راهکاری برای پیشرفت او لازم نیست و به یکباره می بینیم که تمامی ضعف های درسی و مهارتی او از بین رفته، ما با یک دانش آموز قوی و موفق طرف شده ایم؛ به همین دلیل اصلا نباید نقش زندگی خانوادگی دانش آموزان را در امر تحصیل شان دست کم بگیریم.

راهکار دو: همراه ساختن خانه و خانواده با مدرسه

گاهی خانواده ی دانش آموز اصلا ضعف فرزند خود را نمی پذیرند و گاهی حتی فرزندشان را تیزهوش دانسته، مسبب تمام ضعف های به وجودآمده برای فرزندشان را مدرسه و اولیای مدرسه می دانند؛ در چنین موقعیتی ابتدا باید خانواده را با دلایل واضح متوجه ضعف فرزندشان کنیم و پس از آن به ارائه ی راهکار بپردازیم.

در این وضعیت حتما با دو نوع خانواده مواجه خواهیم شد، خانواده ی همراه و خانواده ی ناسازگار. خانواده های همراه خانواده هایی هستند که بعد از شنیدن دلایل منطقی اولیای مدرسه ضعف فرزندشان را می پذیرند و همراه با مدرسه و پا به پای اولیای مدرسه به راهکارهای مختلف برای پیشرفت فرزندشان یکی یکی و قدم به قدم عمل می کنند. مدرسه در کنار این خانواده ها برای برطرف کردن ضعف دانش آموز اصولا موفق عمل خواهد کرد. ولی متأسفانه خانواده های ناسازگار بدقلقی می کنند و هرگز ضعف فرزندشان را نمی پذیرند؛ به همین دلیل هرگز یا زیر بار انجام راهکارها نمی روند و یا راهکارها را ناقص انجام می دهند و درنتیجه هم در زمینه ی رفع نقص فرزند خود به هیچ جایی نمی رسند و هم امکان پسرفت بیش تر و بیش تر فرزند خود را در جامعه فراهم می کنند. تنها راهکار قابل ارائه به این خانواده ها تغییر مدرسه است؛ چراکه شاید بتوانند با اولیای یک مدرسه ی دیگر کنار آمده، دلایل آن ها را بپذیرند و در صدد رفع ضعف فرزند خود بربیایند.

راهکار سه: برگزاری کلاس های فوق برنامه

به جای کلمه ی کلاس های تقویتی و یا کلاس های جبرانی از کلمه ی فوق برنامه استفاده می کنیم تا علاوه بر این که حتی ذره ای بار معنایی منفی برای دانش آموزان نداشته باشد، بلکه برای دانش آموزان سطح متوسط و قوی هم برنامه ای در این کلاس های فوق برنامه در نظر گرفته شود.

روش درست برگزاری این کلاس های فوق برنامه بهتر است به این شکل باشد که ابتدا دانش آموزان در درس و یا مهارت مورد نظر با برگزاری یک آزمون سطح بندی شوند و بدون اشاره به سطح قوی، سطح متوسط و سطح ضعیف برای آن ها کلاس های مجزا درنظر بگیریم؛ کلاس هایی با محتوای جداگانه برای ارتقای سطح علمی و یا مهارتی تمام سطح ها.

در این روش دانش آموزانی که ضعف درسی دارند ضعف درسی شان جبران می شود و دانش آموزانی که قوی هستند را می توان برای المپیادها، آزمون های منطقه ای و استانی آماده کرد.

راهکار چهار: گرفتن آزمونک لحظه ای

پس از هر تدریس در همان جلسه بهتر است از همان محتوای درسی یک آزمونک کتبی با نهایت 5 سؤال داشته باشیم تا متوجه بشویم که چه مقدار و چه مباحثی از تدریس مان را اغلب دانش آموزان متوجه نشده اند. با این کار همان اول امر متوجه ضعف دانش آموزان و حتی ضعف تدریس خود می شویم.

کلام آخر

راهکارهایی برای دانش آموزان ضعیف می تواند همچنان ادامه داشته باشد و تیتر به تیتر نوشته شده، ریز و ریزتر توضیح داده شود ولی آنچه که می تواند دانش آموزان را رشد بدهد تزریق عشق معلمی مهربان و علاقه مند، به وجود تک تک دانش آموزان و در نهایت کلاس درس است.

سربلند و موفق باشید

نویسنده : محبوبه عباسی