به راستی که محرم برای کودکان به معنای واقعی پیوند دادن شور و شعور به یکدیگر است. در چنین ماهی است که می توانیم ریشه یک ارتباط معنوی و عارفانه را میان فرزندان خود و سالار شهیدان حسن(ع) به وجود آوریم. یقیناً شنیدن مطالبی راجع به محرم برای کودکان و تأثیرات آن بر تربیت آنان برای هر کسی جالب و شنیدنی است. پس همراه ما باشید تا بسیاری ناگفتنی ها را راجع به این مطلب در اختیارتان قرار دهیم.

درباره محرم برای کودکان و تأثیرات تربیتی آن چه می دانید؟
چگونه می توانیم وقایع محرم برای کودکان را تعریف کنیم؟
هر ساله با فرا رسیدن ایام محرم و شور و شیدایی که در تمامی کوچه و برزن ها برپا می شود خاطرات خوش دوران کودکی برایمان تداعی می گردد. همان دورانی که مادرانمان لباس های سیاه به تنمان می کردند و از ما هم می خواستند تا در مراسم سوگواری حسین مظلوم (ع) شرکت کنیم. به راستی که در چنین روزهایی همراهی کودکان با عاشقان و عزاداران حسینی حال و هوای دیگری دارد. چرا که کودکی بهترین زمان ریشه دواندن است و هر چیزی که در این دوران به کودکان آموزش داده و احساس مثبتی آمیخته شود نه تنها یک ریشه عمیق در وجود او دوانده می شود بلکه آن ریشه تا حد توانش برای مابقی عمر وی رشد و نمو خواهد کرد. یقیناً شنیدن مطالبی راجع به محرم برای کودکان و تأثیرات آن بر تربیت آنان برای هر کسی جالب و شنیدنی است. پس همراه ما باشید تا بسیاری ناگفتنی ها را راجع به این مطلب در اختیارتان قرار دهیم.

محرم برای کودکان به چه شیوه است؟

به راستی که محرم برای کودکان به معنای واقعی پیوند دادن شور و شعور به یکدیگر است. در چنین ماهی است که می توانیم ریشه یک ارتباط معنوی و عارفانه را میان فرزندان خود و سالار شهیدان حسن(ع) به وجود آوریم. به همین دلیل شرکت کردن کودکان در مراسمات عزا داری و سوگواری ماه محرم از جمله مقدمه چینی هایی است که می تواند نقش بسزایی در ریشه سازی این ارتباط عمیق داشته باشد. محرم برای کودکان و حضور آنان در صحنه های که تا به حال تجربه نکرده اند می تواند به راحتی آنان را در راه یابی به معرفی عمیق و عواطفی مثبت در آینده کمک نماید.

شکی نیست که ماه محرم غم انگیز ترین ماه های سال است که در آن هر خانواده ای می تواند با شرکت دادن فرزندان خود در مراسمات مربوط به این ماه و یا حتی تعریف کردن انواع داستان های محرم، آنان را با تمامی اتفاقاتی که از چنین دورانی نقل قول شده است آشنا کنند. به طور معمول تمامی داستان های و اشعار مربوط به ایام محرم مضامینی غم انگیز و مذهبی دارند. متن ها و شعرهایی که از قیام حسین و رشادت های خود صحبت می کنند. پس حیف است در چنین دورانی ارزش نهادن به مقدس های دینی را به کودکان خود نیاموزیم و نیروی عشق و ایمان را در آنان تقویت نکنیم.

اثرات محرم برای کودکان

درباره تأثیرات محرم برای کودکان و نقشی که در تقویت احساسات عاطفی آنان دارد گفتنی های بسیاری است. به راستی که یکی از موهبت های جامعه دینی ما این است که فرصت های خاصی همچون ایام محرم پیش پایمان گذاشته می شود تا به کمک آن تغییر تحولات عمیق تربیتی را در خود ایجاد کنیم. خالی از لطف است اگر کودکان خود را از داشتن چنین تغییرات با ارزشی محروم سازیم و فضای سازنده ای را که می تواند ثمرات تربیتی بی شماری را به ارمغان آورد از آنان دور کنیم.

واقعیت این است که در ایام محرم زمانی که دست در دست کودکان خود به درون هیئت های پر شوری که به عزای حسین(ع) برپا گشته اند قدم می گذاریم آنچه را قبل از هر چیزی توجه کودکانمان را به خود جلب می کند فضای عرفانی و معنوی است مداحان با اجراهای خود به وجود آورده اند. یقیناً آنچه را که آنان از این مراسمات درک می کنند شور عزاداری و همدردی، شکوه و عظمت حماسه حسینی و عواطف قوی حاکم بر فضایی است که در آن حضور دارند. اینجا است که نقطه آغازین عاطفی در کودکان آغاز می شود. پس اگر این زمینه عاطفی را در چنین دورانی در کودکان خود ایجاد نکنیم حتی اگر در دوران بزرگ سالی به محققان دینی مبدل شوند باز هم بنیان عاطفی آنان برای دستیابی به چنین معرفی عمیق نخواهد بود.

آیا محرم برای کودکان می تواند تأثیرات مخربی داشته باشد؟

بنا به گزارشاتی که طی جلساتی از دکتر محسن اصغری نکاح، روانشناس کودک و نوجوان درباره اینکه آیا محرم برای کودکان می تواند تأثیرات مخربی برای آنان داشته باشد یا نه به عمل آمده است ایشان در ابتدای مصاحبه خود چنین بیان می کنند که محرم و سوگواری برای امام حسین (ع) به تمامی بشریت تعلق دارد و مهم تر از همه اینکه کودکان و نوجوانان سهم عظیمی در برپایی این مراسمات بر عهده دارند. به واقع مهم ترین شرکت‌کنندگانی که باید در چنین مراسماتی حضور داشته باشند کودکان هستند تا بتوانند بیشترین ثمره زندگی را از این برنامه ها دریافت و با آشنایی با سبک زندگی حسینی و معرف امام حسین(ع) آینده خود و مملکتشان را بسازند. اما خانواده ها بایستی به این نکات توجه داشته باشند از آنجایی که در این ماه به دلیل برپایی مراسمات سوگواری تاسوعا و عاشورای حسینی، برنامه های تلویزیونی شاد و مفرح پخش نخواهد شد در نتیجه این مسئله ممکن است موجبات خشم و خضوع آنان را در برابر مقدسات مربوط به سوگواری محرم فراهم آورد. همچنین ممکن است باعث آزار و رویگردانی کودکان از برنامه های محرم و عدم شرکت آنان در عزاداری ها شود.

بنابراین ایشان درباره اینکه چگونه از تأثیرات مخرب محرم برای کودکان جلوگیری به عمل آید چنین اظهار می کنند: خانواده هایی که دوست دارند کودکان خود را با ایام محرم و مراسمات سوگواری آن آشنا سازند بایستی به این نکته توجه داشته باشند که همواره قبل از فرا رسیدن این ماه، فرزندانشان را با جذابیت های منحصر به فردی که در فضاهای سوگواری وجود دارند آشنا سازند. آنان با روایت داستان های زیبا از محرم و شعرهایی درباره رشادت های امام حسین نقل قول شده اند برای این کار استفاده کنند. این روش نه تنها باعث کناره گیری و بیزاری آنان از ایام محرم نخواهد شد بلکه نتیجه مطلوبی را برای خانواده ها به ارمغان می آورد.

نکات مهم درباره محرم برای کودکان

بدون شک محرم برای کودکان ایام کسالت آور و نامطلوب نیست. بلکه زمانی است که باید آنان نیز همانند بزرگ ترها به تقویت نیروی عشق و ایمان خود پرداخته و کیفیت احساساتشان را ارتقا بخشند. درباره چنین ایامی نکاتی وجود دارند که ممکن است تاکنون نشنیده باشید. بنابراین خالی از لطف نیست که در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا ناگفتنی هایی را درباره این نکات برایتان یادآور شویم.

ماه محرم یکی از ماه های مبارک و محبوب در میان شیعیان اسلام است. زیرا در چنین روزهایی امام حسین(ع) و یارانش در حادثه کربلا در نبرد با یزید به شهادت رسیدند. از این رو تمامی ملت غیور ایران ثانیه به ثانیه این روزها را گرامی داشته و برای فرا رسیدنش لحظه شماری می کنند. از آنجایی که ممکن است کودکان به تماشای هر برنامه ای از خود علاقه نشان دهند و از طرفی هم به خاطر اینکه مراسمات مربوط به عزاداری ایام محرم با تعزیه ها و طبل و طوق دسته جات همراه است به همین علت واضح است که تشریک کودکان در چنین برنامه هایی برایشان مهیج و جالب خواهد بود. در ادامه به معرفی بیشتر این نکات می پردازیم:

سعی کنید کودکان خود را برای شرکت در مراسمات سوگواری ایام محرم همراهی کنید. زیرا به این طریق می توانید به کیفیت احساساتشان بیشتر کمک کنید

همواره سعی کنید مراسم های مربوط به تعزیه خوانی محرم برای کودکان را به گونه ای شفاف سازی کنید که در کنار مویه و ناله و زاری، بیشتر شور و شعف مراسم را درک کنند

کاری کنید که محرم برای کودکان و نوجوانان و نیز عزاداری امام حسین(ع) به عنوان یک هدف بزرگ برای مبارزه با بدیهی ها تلقی شود. به واقع تشریک در چنین مراسماتی را به نحوی به کودکان خود بیاموزید که آنان دریابند عزاداری امام حسین به معنای حساس بودن در مقابل بی رحمی ها و قساوت ها است. تمامی این ها نکاتی هستند که ما و همه خانواده ها باید درباره محرم برای کودکان و نوجوانان خود بدانیم.

محرم برای کودکان در خانه

اگر محرم و عزاداری تنها به هیئت، خیابان ها و مساجد محدود شود و در خانه هایمان هیچ خبری از تاسوعا و عاشورای حسینی نباشد یقیناً احساس دوگانگی و دورویی از محرم برای کودکان به وجود می آید و تا حدودی حال و هوای عرفانی از فرزندانمان دور می شود. بنابراین در چنین ایامی خانواده ها موظف هستند تا می توانند به خانه های خود رنگ و بوی تعزیه حسین دهند. محرم برای کودکان و نوجوانان در خانه همانند بزرگ ترها یک فضای منحصر به فرد عرفانی ایجاد می کند. فضایی که با آن رنگ و بوی حسینی استشمام می شود. به هر حال تفاوتی در فضای خانه احساس می شود که نه تنها حس دلتنگی و غصه را در آدمی به وجود نمی آورد بلکه موجبات ریشه دواندن عشق و ایمان را نیز در کودکان نیز به وجود می آورد.

به منظور ایجاد فضای محرم برای کودکان در خانه تا می توانید از تعریف کردن داستان های مربوط به واقعه کربلا و حسین پرهیز نکنید. در حضور کودکان خود از برخی انتقادهای مربوط به ایام محرم خودداری کنید. زیرا با این کار ممکن است حس شوکه شدن و حساسیت درباره بزرگداشت مراسم عزای امام حسین در فرزندانتان را به وجود آورد. اما سعی کنید از انجام کارها و بیان مطالبی که ممکن است کودکان را دچار وحشت زدگی کند پرهیز کنید. سعی کنید اتفاقات مربوط به این ایام همانند واقعه عاشورای حسینی را به زبان کودکانه به نحوی که از شنیدن آن لذت برند بیان کنید.

محرم برای کودکان فرصتی برای تربیت

محرم برای کودکان یک فرصت تربیتی است که در اختیار خانواده ها و حتی جامعه قرار داده می شود. در چنین روزهایی باید همواره تلاش کنیم و مراقب باشیم آثار سودمند تربیتی را که برای کودکان خود به دست آورده ایم با همان ثابت و دوام محکم خود حفظ نماییم. قبل از هر چیزی این خانواده ها هستند که بایستی نگرش خود را درباره چنین روزهایی تغییر دهند. به طوری که ایام محرم را تنها یک مراسم مذهبی و زمانی برای کسب ثواب نپندارند. به واقع آنان ایام محرم و عاشورای حسینی را یک گنجینه بزرگ تربیتی بدانند که با مشارکت دادن خود و فرزندانشان به تمامی آثار تربیتی دست پیدا کنند.

از آنجایی که یکی از مهم ترین مسائلی که آدم ها برای دست یابی به آرامش روان و تشکیل نهاد شخصیتی لازم دارند هویت دینی و مذهبی است. از این رو اگر خانواده ها بتوانند در ایام محرم، برای کودکان خود هویت اصیل مذهبی ایجاد کنند به واقع آن ها کودکانشان را از مواقع ناهنجاری های مختلف نجات می دهند. به همین دلیل که می گویند باید کودکان هم پای بزرگ ترها در مراسمات سوگواری مربوط به محرم مشارکت داشته باشند. این امر به خانواده ها کمک می کند تا بهترین تجربه دینی را برای فرزندانشان بسازند و آن چیزی را به کودکان خود یاد دهند که بیشتر در زندگی به دردشان می خورد.

نقش مدارس در برپایی محرم برای کودکان

به جرات می توان گفت مدارس در برپایی محرم برای کودکان و تشریک آنان در مراسمات سوگواری نقش بسزایی ایفا می کنند. این رو بسیاری از مدارس قبل از فرا رسیدن چنین روزهایی، دانش آموزان خود را برای مشارکت در مراسمات مربوط به محرم و عاشورای حسینی آماده می کنند. به عبارت ساده تر مسئولیت مدارس مختلف با سپردن کارهای مربوط به ایام محرم به دانش آموزان به نوعی این رویه را در میان آنان فرهنگ سازی می کنند.

دکتر اصغری نکاحی با بیان اینکه مدارس تا چه اندازه می توانند در تقویت عشق و ایمان در وجود کودکان نقش داشته باشند چنین اظهار کرد: اینکه بسیاری از مدارس بر این باوراند که مشارکت کودکان در عزاداری هایی نظیر ایام محرم باعث می شود آنان زودتر با مصائب و مشکلات آشنا شوند امری کاملاً اشتباه است. از آنجایی که قدرت تشخصی کودکان بسیار بالا است و آنان به راحتی تشخیص می دهند که والدینشان به چه علت زاری و ناراحتی می کنند از این رو برپایی مراسم محرم برای کودکان و نوجوانان یک امر کاملاً طبیعی بوده و هیچ گونه آسیب و تشنجی به آنان وارد نمی کند. تنها کافی است که مسئولین به خاطر داشته باشند تا از مسائل حاشیه ای و ذکر مصیبت هایی که ممکن است هیجانات آسیب زا را به کودکان وارد کند اجتناب کنند.

داستان محرم برای کودکان

داستان های بسیاری درباره محرم برای کودکان نقل قول شده است که شنیدن هر یک از آن ها می تواند برای کودکان جالب و متفاوت باشد. در هر یک از این داستان ها سعی بر آن شده تا با تعریف کردن انواع وقایع مربوط به محرم آن هم با بیان کودکانه، کودکان را از حوادثی که در چنین ماهی برای سالار شهیدان اتفاق افتاده است آشنا سازند.

تهیه کننده : توپ تاپ