سوره ضحی یکی از سوره های مکی قران کریم است که سوره نود و سوم هم می باشد. این سوره جزء سوره هایی است که به صورت یکجا بر پیامبر اسلام نازل شد. یکی از نکات معروفی که درباره این سوره وجود دارد این است که سوره ضحی بعد از یک مدت طولانی بر پیامبر نازل شد در حالیکه کافران و برخی دیگر از اطرافیان پیامبر بر ایشان خرده می گرفتند که خدا وی را رها کرده و دیگر سوره ای بر ایشان نازل نمی کند. از این جهت سوره ضحی اهمیت خاصی دارد. تحقیق درباره سوره ضحی نشان می دهد این سوره مکی قران کریم به معنی نور و تابیده شدن آفتاب بر زمین است.

زمینه تاریخی نزول سوره ضحی

با تحقیق درباره سوره ضحی متوجه می شویم که این سوره در اولین سال بعثت پیامبر اسلام نازل شد. در این دوره مشرکان با انکار حقانیت پیامبر مبحث توحید را قبول نداشتند و با پیامبر به مقابله می پرداختند. در سال های اول بعثت پیامبر نزول قران با سرعت بیشتری انجام می شد به طوری که در سه سال اول نزدیک به بیست سوره بر پیامبر نازل گردید. در همین دوره چند روزی سوره ای بر پیامبر نازل نشد. پیامبر اسلام از این تاخیر نزول اندوهگین شدند چون مشرکان بهانه ای بدست آورده بودند که پیامبر خدا را اذیت کنند. در همین زمان بود که سوره ضحی بر پیامبر نازل شد و قلب ایشان را بیش از پیش سرشار از آرامش و امید نمود.

هدف از نزول سوره ضحی

 همه سوره های قران کریم هدفمند نازل شده اند و برای دست یابی به رسالتی در اختیار انسان ها قرار گرفته اند. سوره ضحی هم از این قائده مستثنی نیست. هدف از نزول سوره مذکور در واقع این است که بندگان خدا بدانند پروردگار هیچگاه مخلوقاتش را رها نکرده و لطف و عنایت خود را از آنها برنمی دارد. حتی زمان هایی که خود آنها غافل هستند و یاد پروردگار را فراموش کرده اند خداوند آنها را فراموش نکرده است و از آنها مراقبت می کند. در این سوره سه گفتار بیان شده است. در گفتار اول به این موضوع اشاره می کند که خداوند همیشه مراقب بندگانش بوده و از آنها حمایت می کند حتی اگر خود آنها غافل باشند. در گفتار دوم به بیان حمایت از پیامبر اسلام پرداخته و می گوید خداوند به صورت دایمی پیامبر اسلام را تحت حمایت معنوی و عاطفی و مالی خود قرار داده است. در نهایت در گفتار سوم عواملی که به حمایت پروردگار از بندگان منتهی می شود را می شمارد. این اعمال و عوامل نظیر یتیم نوازی، خوش رفتاری با نیازمندان و شکر نعمت های الهی هستند.

خب در ادامه هر کدام از این گقتارها را بیشتر توضیح می دهیم.

گفتار اول حمایت خداوند از همه بندگان

گاهی همه ما به عنوان مخلوقات خداوند در زندگی به درجه ای از رنج و عذاب می رسیم که گمان می بریم خداوند ما را فراموش کرده و البته رها شده ایم. سوره ضحی به ما یادآوری می کند حتی در سخت ترین شرایط زندگی که گمان می کنید خداوند شما را رها کرده است، پروردگار همراه شماست و به صورت کامل شما را تحت حمایت معنوی و عاطفی خود قرار داده است. این حمایت نشانه هایی دارد که بندگان اهل تفکر متوجه آن خواهند شد.

گفتار دوم حمایت خداوند از پیامبر اسلام

در این گفتار در سوره ضحی در خصوص حمایت پروردگار از پیامبر اسلام صحبت می شود. این  حمایت شامل سه مورد است: حمایت عاطفی، حمایت دینی و حمایت اقتصادی و اجتماعی. در حمایت عاطفی خداوند اشاره می فرماید که پیامبر بچه یتیمی بود که با سختی و رنج زندگی می کرد و خداوند هیچگاه او را از حمایت عاطفی خود محروم نکرد. اشاره به آیه؛ لَمْ یَجِدْکَ یَتِیماً فَآوَی. در حمایت دینی خداوند به نعمت هدایت پیامبر اشاره می کند  که با مبعث این هدایت صورت گرفت و در آیه وَوَجَدَکَ ضالاً فَهَدَی به این موضوع اشاره می شود. در نهایت در حمایت اجتماعی به استقلال مالی پیامبر اشاره شده و خارج شدن ایشان را از فقر و تنگدستی یادآور می شود. آیه وَ وَجَدَکَ عائِلاً فَأَغْنی‏.

پیشنهاد جدید :

تحقیق در مورد خواص سوره فرقان