ماه دی ماه در تقویم باستان و زرتشتیان بسیار ویژه و خاص است و دلیل آن نیز آن است که دی از صفات خداوند و به معنای آفریدگار است. در ماه دی 4 روز وجود دارد که به جشن دیگان معروف شده اند و آن 4 روز عبارتند از روز اول دی ماه که به نام خداوند اورمزد است و سه روز دیگر با نام دی که به ترتیب هشتم، پانزدهم و بیست و سوم ماه دی در تقویم باستانی است. این جشن باستانی را تبریک می‌گوییم.

تبریک جشن دیگان

دیگان نام یکی از جشن‌های ایرانیان باستان بوده که از قداست خاصی در میان مردم کهن و ایرانیان باستان برخوردار بوده است. دی یکی از صفات خداوند است و معنای آفریدگار (دادار) و آفریدن را به همراه دارد و به همین دلیل این ماه از سال از منزلت ویژه‌ای برخوردار است.  در تقویم ایرانیان باستان 4 روز دی ماه به نام دی نام گذاری شده است و این امر اهمیت این ماه را نشان می‌دهد. ایرانیان این 4 روز را به جشن مشغول می‌شدند و آن را جشن دیگان می‌نامیدند.

اولین روز از ماه دی در تقویم باستانی به نام اورمزد یا خرم روز نام دارد که برابر با بیست و پنجم آذر ماه در تقویم هجری شمسی یا خورشیدی است. دی به آذر هشتمین روز از ماه دی در تقویم باستانی است، دی به مهر پانزدهمین روز و دی به دین بیست و سومین روز از ماه دی در تقویم باستانی نام دارد که جشن دیگان در ماه دی 4 مرتبه برگزار می‌شود و به همین دلیل به آن این نام را نهاده‌اند.

روز اول ماه دی که مصادف است با اولین روز فصل زمستان، روزی ویژه است زیرا شب قبل آن شب یلدا و شب چله ایرانیان است و ایرانیان در مناطق مختلف تمام طول شب را به خوشگذرانی و دورهمی و داستان سرایی مشغول بوده اند و با انواع خوردنی و خوراکی شب خود را صبح کرده‌اند و در نتیجه در اولین روز فصل زمستان با شادی مضاعفی همراه می‌شوند. ایرانیان باستان به منظور این که خوشی شب یلدا را نیز بهتر حس کنند روز دیگان را هم جشن می‌گیرند و در این روز به استراحت می‌پردازند تا خستگی شب یلدا به طور کامل از آن‌ها بر طرف شود و خوشی آن‌ها نیز کامل گردد. از این جهت جشن دیگان بسیار مورد استقبال ایرانیان است و در این روز بزرگ پادشاهان و حاکمان با مردم دیدار می‌کردند.

جشن دیگان از جمله جشن‌هایی است که برای ایرانیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، با ورود به فصل زمستان و فصل سرما فضای طبیعت دلگیر و سرد می‌شود و جشن و سرور می‌تواند این سرما را تبدیل به گرمایی دلپذیر کند. همانطور که گفته شد علاوه بر روز اول دی ماه که به نام خداوند یعنی اورمزد است، روزهای هشتم، پانزدهم و بیست و سوم ماه دی نیز به ترتیب مصادف می‌شود با دوم دی ماه هجری خورشیدی، روز نهم دی هجری خورشیدی و روز هفدهم دی هجری خورشیدی.

فلسفه دیگان چیست

در ایران باستان رسم بود، هر روزی را که نام ماه با نام روز یکی شود جشن بگیرند و در آن روز شادی کنند. روزهایی مانند جشن فروردینگان، تیرگان، مهرگان، آذرگان و ... به این طریق در هر ماه یک روز به این نام‌ها اختصاص داشته است و مردم به این بهانه آن روز را به جشن می‌پرداختند. اما در ماه دی که سر آغاز فصل زمستان نیز است 4 روز از ماه با نام دی همراه شده است و دلیل آن نیز اهمیت نام دی است که تنها اسمی است که در میان اسامی ماه‌ها، نام یکی از صفات خداوند است. بنابراین این ماه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و جشن دیگان که پس از شب چله برگزار می‌شود بسیار خاطره انگیز و دلنشین است.

علت اختلاف ماه‌ها تقویم باستانی با تقویم شمسی نیز دلیل وجود 6 ماه 31 روزه در تقویم شمسی است، در حالی که در در تقویم باستانی تمام ماه‌ها 30 روزه لحاظ شده‌اند و در نتیجه آن روز هشتم دی در تقویم زرتشتی و باستانی با روز دوم دی هجری شمسی مقارن است. همچنین زرتشتیان معتقدند که این 4 روز (یعنی اورمزد (هورمزد) و نام سه دی دیگر یکی بر نام، یکی بر گاه، یکی بر دین و دیگری بر زمان دلالت دارد) همیشه بوده‌اند و فنا ناپذیرند.

جشن باستانی دیگان را به تمام ایرانیان عزیز در سراسر دنیا تبریک و تهنیت می‌گوییم.