دندان اولین بخش دستگاه گوارش است که وظیفه ی گوارش مکانیکی اولیه ی غذا ها را به عهده دارد و همچنین نقش بسیار بسیار زیادی در زیبایی لبخند و چهره ی ما ایفا میکند دندانها یکی از اولین قسمتهایی ست که در برخورد با اطرافیان باعث قضاوت ما میشود داشتن دندانهای سالم از دیرباز نیز برای انسانها دغدغه بوده است بنابراین باید دانش لازم برای حفظ سلامت و زیبایی دندانها را داشته باشیم.ما در این مطلب به یکی ازشایع ترین مشکلات دندان یعنی "پوسیدگی" میپردازیم و راه های پیشگیری و درمان را با هم مرور میکنیم.

پوسیدگی دندان چیست:

پوسیدگی دندان به معنی آسیب به بخشی ازبدنه ی دندان به وسیله ایجاد حفره و سوراخ است،مینای دندان که بخش و لایه ی بیرونی دندان است و از عاج و پالپ محافظت میکند آسیب پذیری بیشتری دارد.

علل پوسیدگی دندان:

پوسیدگی دندانها میتواند عوامل متعدد و متفاتی داشته باشد از جمله دلایل وراثتی و ژنی،بدین صورت که ژنتیک ما تعیین کننده ی جنس دندانهای ماست و میتواند آنها را آسیب پذیر یا قوی سازد اما به خودی خود باعث پوسیدگی نمیشود. اگر دندانهای حساسی دارید میتوانید با پیشگیری و مراقبت بیشتر،مانع پوسیدگی آنها شوید بدین صورت که حتما روزی دوبار یا بیشتر دندانهایتان را مسواک کنید،نخ دندان بکشید و هر چند ماه یک بار(6 ماه) به دندانپزشک مراجعه کنید.

عامل دیگری که در پوسیدگی دندانها نقش دارند نحوه ی قرارگیری دندانها در کنار یکدیگر است که برای مثال چسبیدن و روی هم قرار گرفتن دندانها محیط مناسبی برای پوسیدگی را فراهم میکند.میکربها،ماندن مواد قندی روی دندانها،پلاکهای دندانی،قرار گرفتن آنها در برابر سردی و گرمی ناگهانی نیز ازعوامل مهم ایجاد پوسیدگی دندان است.

مکانیسم پوسیدگی دندانها:

در حفره ی دهان ما میکربهای فراوانی زندگی میکنند،تجمع میکربها باعث تشکیل پلاک دندانی میشود پلاک دندانی توده ای غیر قابل رویت از میکربهاست که چسبیدن آن به سطح دندان باعث پوسیدگی میشود.

بعضی ازمیکربها با مواد قندی که به دندانها میچسبند وارد واکنش شده و باعث ایجاد اسید میشود که برای مینای دندان مخرب است و عامل پوسیدگی ست.البته بعد از حل شدن مینا به لایه ی بعدی یعنی عاج دندان میرسد و پوسیدگی سرعت بیشتری میگیرد.

پس ازمصرف غذا به مدت 20 دقیقه اسید تولید شده توسط ترکیب غذا و میکربها در دهان فعالیت میکند بنابراین  قبل از اینکه باقی مانده ی غذا ها در سطح دندان تخمیر شوند مسواک بزنید تا آنها را در معرض اسید قرار نداده باشید.

عادتهای غلط:

 نخوردن صبحانه یکی از عادتهایی ست که میتواند دندانهای شما را در دراز مدت مستعد پوسیدگی کند. مخصوصا این آمار درکودکان بیشتر است،یعنی به طور متوسط کودکانی که صبحانه نمیخورند در سالهای بعد میزان احتمال ابتلا به پوسیدگی دندان در آنها 4 برابر افزایش میابد.

همینطور مدل طبخ سبزیجات میتواند برای دندانها آسیب زا باشد، بدین صورت که سرخ کردن بیش ازحد آنها باعث میشود حالت اسیدی پیدا کنند بنابراین میتوانید سبزیجات را آبپز نمایید.یا کمتر ازقبل و با حرارت کمتری سرخ کنید.

یکی ازعادتهای غلطی که شاید خودمان متوجه آن نباشیم و به جای کمک به دندانها باعث آسیب زدن به آنها میشود مسواک زدن بی موقع آنهاست.

حال چه زمانی برای مسواک زدن مناسب نیست:وقتی غذاها و موادی را مصرف میکنید که دارای اسید و قند هستند یا در دهان ایجاد اسید میکنند حداقل نیم ساعت صبر کنید و بعد مسواک بزنید،اگر بلافاصله این کار را انجام دهید باعث ترک خوردن و تغییر رنگ دندانها میشوید.

فشار دادن دندانها به هم یکی دیگر از عادتهاییست که میتواند باعث آسیب به دندانها و به دنبال آن پوسیدگی دندانها شود.

اگر دندان قروچه میکنید(بروکسیم) به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر ورزشکار هستید،تحمل فشار و ورزشهای باعث میشود که دندانهایتان را هم فشار دهید و آنها را آسیب پذیر کنید.

مصرف نوشابه نیز یکی ازمهمترین علل پوسیدگی دندان است یکی به علت قند فروان موجود در آن و یکی هم به دلیل گازی که دارند،بهتر است بدانید گاز موجود در نوشابه ها یکی سریع ترین عملکرد ها را تخریب مینای دندان دارد

و عامل دیگر ریفلاکس معده است، اگر دچار این اختلال هستید حتما درمان کنید اسید قوی و زیادی که از معده به دهان برمیگردد تاثیر بسیار بسیار زیادی روی دندانها دارد و میتواند نابودشان کند.

راه کار هایی مهم برای پیشگیری از پوسیدگی دندانها:

  همانطور که می دانید درمان دندانها فرآیندی بسیار هزینه بر است. در ضمن گاهی اساسا درمان کاملی برای آنها پیدا نمیشود یا صلا راه درمان ندارد. گاهی هم راهکارهای درمانی باعث عوارض بیشتری هستند. بنابراین بهتر است با رعایت برخی نکات اصولی که از قضا آسان هم هستند ازپوسیدگی و خرابی آنها جلوگیری کنیم.

 اول از همه برخی خوراکی ها را نام میبریم که از پوسیدگی دندانها جلوگیری میکند. ازجمله ی آنها نمک و چای سبزاست. چای سبز دارای فلوراید فراوانی ست که یکی ازعناصر مهم حفاظت دندانهاست.

اما در مورد نمک و آب نمک و خواص آن برای ضد عفونی دندانها احتمالا اطلاع دارید. شستن دهان با آب نمک باعث میشود تا مدتی محیط دهان قلیایی شود و بنابراین مواد اسیدی به طور موقت کاهش یافته و ازبین بروند.

 جلوگیری ازپوسیدگی دندانها منوط به استفاده از ابزاری چون مسواک ،نخ دندان ،خمیر دندان و دهان شویه است که باید به کیفیت آنها دقت کنید. مسواکتان باید نرم باشد تا به لثه اسیب نزند و هر 6 ماه یکبار آن را تعویض کنید.

خمیر دندان بهتر است حاوی فلوراید باشد، چرا که فلوراید باعث استحکام مینای دندان میشود و هم در پیشگیری از پوسیدگی موثر است هم در دمان نقش ایفا میکند.

دهان شویه را نیز باید پس از معاینه و طبق نسخه ی پزشک مصرف کنید.

درمان پوسیدگی دندانها:

برای درمان پوسیدگی میتوانید به دندانپزشک مراجعه کنید اما برخی درمانهای خانگی موثر نیز وجود دارد.

شستن دهان به مدت یک دقیقه با آب نمک گرم و سه بار در روز

چرخاندن روغن، از جمله روغن کنجد (یا نارگیل و آفتابگردا و زیتون) در دهان هر روز قبل ازصبحانه به مقدار یک قاشق غذا خوری و به مدت 20 دقیقه. این کار باعث رفع پوسیدگی و حفره های دندان و نیز رفع بوی بد دهان میشود.

قرار دادن پودر زرد چوبه یا سیر خرد شده و نمک روی پوسیدگی ها نیز باعث رفع آنها میشود.   

گردآورنده : توپ تاپ