مغز مهمترین عضو حیاتی بدن انسان است و مرکز اصلی کنترل اعمال بدن محسوب می شود . مغز اصلی ترین قسمت دستگاه عصبی مرکزی است. دستگاه عصبی انسان حدود 13 مییارد سلول عصبی (نورون) دارد که ده میلیارد از آنها در مغز قرار دارد. مغز انسان حدود 1/4 کلیوگرم وزن دارد. تمام فعالیتهای بدن مثل حرکت ، خواب ، گوارش ، تنفس و غیره توسط مغز کنترل می شوند. حدود یک پنجم انرژی تولید شده در بدن صرف فعالیت های مغز می شود . مغز به وسیله ی سلولهای عصبی با سایر قسمتهای بدن در ارتباط است و پیامهای عصبی از طریق این سلولها بین مغز و دیگر نقاط بدن مبادله می شوند.

مغز انسان به سه قسمت اصلی تقسیم می شود که عبارتند از : مخ ، مخچه و بصل النخاع .بزرگترین قسمت مغز را مخ تشکیل داده است . مخ از وسط ه دو نیمکره چپ و راست تقسیم می شود . سطح خارجی نیمکره های مخ را پوسته ای خاکستری به نام ( کورتکس) پوشانده است. قشر مخ یا کورتکس ، چینهای کم عمق و عمیق بسیاری دارد که بر وسعت سطح مغز می افزایند. فعالیتهای ذهنی پیچیده در کورتکس انجام می گیرند . همه ی دستگاههای حسی ( مانند بینایی، شنوایی، و بویایی ) اطلاعات خود را به نقاط خاصی از قشر مخ می فرستند . علاوه بر این ، کورتکس مسئول ادراک حسی ، حرکات ارادی ، یادگیری ، یادآوری ، تفکر ، هیجان و هوشیاری است. هر یک از این اعمال توسط کورتکس کنترل می شوند . تارهای عصبی ، دو نیمکره را به هم مرتبط می کنند. 

مخچه ، دومین قسمت بزرگ مغز است و تعادل بدن ، هماهنگی حرکات ارادی و کشیدگی طبیعی عظلات را تحت کنترل دارد.تالاموس و هیپوتالاموس دو مرکز مهم و مستقل دیگر در مغزند . دو هسته عصبی تخم مرغی شکل و قرینه در داخل نیمکره های مخ وجود دارد که تالاموس را می سازند . یک بخش از تالاموس مرکز دریافت ، تقویت و انتقال پیامهای حسی قبل از رسیدن به قشر مخ است . منطقه ی دیگری از تالاموس نقش مهمی را در کنترل خواب و بیداری بازی می کند . هیپوتالاموس ساختاری بسیار کوچکتر از تالاموس است و درست در زیر آن قرار دارد . هیپوتالاموس فعالیتهایی مثل خوردن ، نوشیدن ، رفتار جنسی ، سوخت و ساز مواد غذایی و توازن غده های درون ریز را کنترل می کند .

بصل النخاع در بالای نخاع واقع است و پایین ترین بخش مغز را تشکیل می دهد . این قسمت ، تنفس ، بلع ، گوارش و ضربان قلب را کنترل می کند . مراکز تنظیم فشار خون ، بلع ، قطر رگها ، سرفه ، عطسه و استفراغ و مرکز کدکننده ی ضربان قلب از مراکز مهم بصل النخاع محسوب می شوند.

نیمه چپ مغز اعمال نیمه راست بدن و نیمه راست مغز اعمال نیمه چپ بدن را کنترل می کند . استخوانهای جمجمه ، مغز را درون خود جای داده اند و از آن محافظت می کنند . البته وارد شدن ضربه ی شدید به جمجمه یا نرسیدن اکسیژن به سلولهای مغز باعث صدمه دیدن مغز می شود . اگر خون کافی به مغز نرسد ، ممکن است فرد دچار بهوشی شود . سلولهای مغز اگر حدود پنج دقیقه بدون اکسیژن بمانند می میرند . سلوهای مرده هرگز ترمیم و جایگزین نمی شوند و برخی از بیماریها نظیر تومور مغزی و نیز داروهای خاصی مثل مرفین می توانند کارکرد طبیعی مغز را دچار اختلال کنند .