خواستگاری
خواستگاری نخستین اقدام برای ازدواج است. پیوند ازدواج در نقاط مختلف همراه با آداب و رسوم خاصی است که ممکن است از جایی به جایی دیگر متفاوت باشد. معنای خواستگاری یعنی تقاضای ازدواج و پیشنهاد تشکیل خانواده از سوی مرد، اما این درخواست و پیشنهاد می تواند از جانب زن نیز داده شود. پسری که قصد ازدواج دارد با در نظر گرفتن اصول اخلاقی و اجتماعی مبادرت به خواستگاری از دختر مورد نظر خود می کند. خواستگاری معمولاً با داشتن آشنایی های قبلی صورت می گیرد. اگر چه ممکن است این آشنایی با واسطه باشد و پسر و دختر از سوی شخص دیگر به هم معرفی شده باشند. به طور کلی اگر بخواهیم چگونگی خواستگاری در ایران را توضیح دهیم می توانیم به آن به این شرح اشاره کنیم:
1- خواستگاری با آشنایی قبلی
الف) آشنایی دختر با پسر
ب)آشنایی دو خانواده
2- خواستگاری بدون آشنایی با معرفی شخص دیگر
هر مرد و زنی که بتوانند ازدواج کنند می توانند از هم خواستگاری کنند. خواستگاری نمودن از زنی که موانع قانونی دارد مانند زن شوهر دار و زنی که عده رجعه است، بر خلاف نظم عمومی است. از دختری هم که به سن قانونی نرسیده نمی توان خواستگاری کرد. اگر چه منظور مرد از خواستگاری، پیشنهاد ازدواج پس از رسیدن به سن قانونی باشد. از نظر قانونی از زنی که وانع قانونی برای ازدواج ندارد می توان خواستگاری کرد. با توجه به موارد مطرح شده موارد مجاز برای خواستگاری را می توان به این شرح بر شمرد:
الف) خواستگاری از زنی که خالی از نکاح و عده است.
ب) خواستگاری از زنی که طلاق گرفته است.
ج) خواستگاری از زنی که شوهرش فوت کرده است.
د) خواستگاری از زنی که عده طلاق است توسط شوهر قبلی اش مجاز است.

مواردی نیز وجود دارد که خواستگاری ممنوع است:
الف) خواستگاری از زن شوهر دار ممنوع است.
ب) خواستگاری از زنی که عده رجعه است.
ج) خواستگاری از دختری که نامزد دارد.
د) خواستگاری از خویشاوندان نزدیک و خویشاوندان رضاعی ممنوع است.
ذ) خواستگاری و ازدواج باکسی که تابعیت کشور دیگری را دارد و دین متفاوتی دارد.

درخواست و پیشنهاد ازدواج می تواند از طرف زن نیز مطرح شود . اگر چنین پیشنهادی مطرح شود قانوناً اشکالی وجود ندارد، اما بر اساس رسوم اجتماعی معمولاً مرد به خواستگاری زن می رود و از او تقاضای همسری می کند.

نامزدی
نامزدی قراردادی است که بین دو نفر به منظور ازدواج درآینده بسته می شود.در پاره ای از موارد آماده نبودن یکی از طرفین ازدواج، یا به خاطر آشنایی بیشتر و موارد دیگر عقد ازدواج را منعقد نمی سازند اما پسر و دختر با هم نامزد می شوند. در دوران نامزدی پسر و دختر آمادگی خود را بریا ایجاد خانواده به وجود می آورند و اعلام می دارند. عرف و سنت این دو را مکلف می کند که بر پیمان خود استوار بمانند. این دوران از نظر احساسی به عنوان شیرین ترین و خاطره انگیزترین دوران یاد می شود. در آغاز این دوران رسم بر این است که حلقه ای بین طرفین رد و بدل شود. این دوران را می توان دوران شناخت بیشتر طرفین نیز نامید. نامزدی به معنی عقد نمی باشد و لذا باید اصول اخلاقی رعایت شود. در مدت بین خواستگاری و عقد دو طرف می توانند با روحیات، خصوصیات، اخلاق و بسیاری از موارد یکدیگر تا حدودی آشنایی پیدا کنند و در مورد بسیاری از مسایل به توافق برساند. دیده شده که گاهی نیز این توافق به وجود نمی آید و طرفین با صلاحدید هم یا به شکل یکطرفه نامزدی را بر هم می زنند.

مهریه
مهریه مالی است که زن بر اثر ازدواج مالک آن می شود و مرد ملزم به دادن آن به زن است. نهاد مهر در ایران بر اساس سنت بنا شده است. مهر مظفر تعهد شوهر برای تأمین زندگی است. گاهی مرد هنگام ازدواج برای زن چیزی از مال خود را به عنوان مهریه می پردازد. این رسم دیرین در بین ایرانیان مرسوم بوده است. مهریه مالی است که با جاری شدن عقد ازدواج شوهر باید به زن خود بپردازد. این مال متعلق به زن است و هیچ یک از والذین حقی در آن ندارند. مهریه می تواند به صورت مختلف مانند پول، زمین ، طلا و ... باشد. مهری که در زمان عقد با توافق زوجین در نظر گرفته می شود بخصوصی ندارد.

شیربها
شیربها در جوامع دیگر به ندرت به چشم می خورد اما رسمی است که در بعضی شهر ها و ورستاها همچنان برپاست. شیربها مبلغی است که از طرف داماد قبل از عقد به خانواده عروس پرداخت می شود تا به این وسیله از زحمات آنها قدردانی شده و از طرفی کمکی برای تهیه جهیزیه باشد.

عقد
نکاح یا عقد در لغت به معنی پیوستن است . قراردادی است که به موجب آن زن و مرد در زندگی با یکدیگر شریک و هم پیمان شده و خانواده جدیدی را تشکیل می دهند. مراسم عقد آداب و رسومی دارد و از تشریفات خاصی پیروی می کند. این تشریفات از سنت و مذهب نشأت می گیرد. در ایران معمولاً عقد که یک سنت اسلامی تلقی می شود. مراسم با خواندن خطبه عقد که از اهمیت ازدواج و ارزشهای حاکم بر آن صحبت می کند شروع می شود. در این مراسم زن و شوهر مقابل قرآن و آیینه و شمعدان می نشینند، سپس مراسم بله گرفتن از عروس و داماد اجراء می شود. عاقد از جانب دو طرف بعد از خواندن سوره و آیه ای درباره اهمیت ازدواج رو به عروس اسم عروس و شوهر آینده و میزان مهر را ذکر می کند و از او وکالت خود را می پرسد و همین طور از داماد نیز اسم او و همسر آینده اش را می پرسد پس از آنکه عروس و داماد با گفتن بله موافقت خود را اعلام داشتند خطبه عقد خوانده می شود و قباله ازدواج از سوی دو طرف امضاء می شود. پس از مراسم عقد سور عروسی داده می شود. این مراسم معمولاً با حضور فامیل دو طرف ، دوستان و آشنایان انجام می گیرد و به زندگی جدید زن و مرد رسمیت می بخشد.

جهیزیه

دختر و پسری که می خواهند زندگی جدیدی را پایه گذاری کنند در آغاز باید حداقل  وسایل زندگی را داشته باشند وگرنه مجبورند سربار دیگران شده و استقلال آنها از بین می رود.

جهیزیه اموری است که در ایران و برخی از کشورها معمول می باشد و آن عبارت است از تأمین اسباب و اثاثیه ای برای زندگی جدید که از جانب عروس به خانه داماد می آورد. در مقابل داماد هزینه های دیگر زندگی را تأمین می کند. در بیشتر خانواده ها رسم است که زن در حدود توانایی مالی خود و خانواده اش بخشی از وسایل خانه را تهیه می کندکه کمک بزرگی برای شکل گیری زندگی مشترک  است. مردی که در آغاز جوانی می خواهد تشکیل زندگی بدهد در بیشتر موارد توانایی تهیه وسایل زندگی را ندارد، تهیه وسایل از سوی خانواده یا خود زن زندگی مشترک را راحت تر می کند. تهیه جهیزیه در حد اعتدال از سوی خانواده عروس برای برقراری آسایش و نشانه محبت و صمیمیت است.

نویسنده و تهیه کننده : توپ تاپ