استخاره مصدری از باب استفعال و از ریشه و ماده خیر است و در لغت به معنی بهترین خواستن از خدای متعال است و در حقیقت نوعی از توکل و دعا و تضرع به درگاه احدیت و واگذاری امور به خداوند و حسن ظن به او است . پس شخص استخاره کننده هر امری را که خداوند به او واگذار و تفویض نمود باید به آن گردن نهاده و تسلیم خواست خدا شود و از آن تعدی نکند و به آن راضی باشد و بداند که خیر او در همان بوده که واقع شده هر چند در نظر او بد باشد و موافق خواهش او نباشد.

بسیار اتفاق افتاده که پس از تفکر و مشورت در کاری باز هم در تردید و دودلی هستیم و نمی توانیم تصمیم قاطعی بر انجام کار مورد نظر بگیریم و در این هنگام برای رفع شک و دودلی تنها راه باقی مانده استخاره است.استخاره تنها خیر شخصی را در انجام دادن کاری یا ترک آن به انسان نشان می دهد و انسان را از شک و تردید نجات می دهد . اگر چه به رسیدن به خیر انسان دچار ضرر و زیان هایی نیز شود ، حضرت امام صادق (ع) بلاها و گرفتاری های بعد از عمل به استخاره را موجب پاداش الهی دانسته و خیر و مصلحت را گرچه با حوادث ناخوشایند و ضرر همراه باشد ، دست آورد پر ارزش استخاره معرفی می نماید زیرا شقاوت و نگون بختی فرد در آن است که در کارهای مهم زندگی که قدرت تشخیص راه در آن وجود ندارد بدون طلب خیر از خداوند اقدام کند.

از امام صادق (ع) روایت شده است که فرمود : اگر کسی بدون استخاره و طلب خیر کردن از خدا اقدام به کاری کند ، آن گاه به خاطر آن کار مبتلا به بلایی شود اجر و ثوابی از طرف خدا به خاطر تحمل آن بلا نخواهد داشت.

هر فردی می تواند خودش استخاره کند برای پاسخ این سوال به دو گفتار از دو شخصیت بزرگ آیت الله مطهری و علامه مجلسی استناد می کنیم.

علامه مجلسی می فرماید : اولی و احواط آن است که هر کس برای خودش استخاره کند زیرا ما هیچ حدیثی نداریم که شخص به وکالت از دیگری استخاره کند و اگر وکالت در استخاره جایز و یا بهتر بود شایسته بود که اصحاب از امامان طلب استخاره کنند و اگر چنین چیزی بود نقل می شد و دست کم یک روایت در این مورد به ما می رسید . همچنین در این مورد به گفتار سید بن طاووس اشاره کرده که فرمودند من حدیث ندیده ام که کسی برای دیگران استخاره کند و اصل آن است که هر کس برای خودش استخاره کند.

سخن شهید مطهری در باب استخاره 

آیت الله استاد مطهری می فرماید : این چه حرفی است که حتما علماء باید استخاره کننده و این مساله چه مصیبتی شده ، عالم در خانه اش نشسته و مشغول مطالعه و تحقیق و نوشتن است. تلفن زنگ می زند که آقا خواهش می کنم یک استخاره بفرمایید ...البته خود من استخاره می کنم و یا آن مخالف نیستم ولی بهتر است که هر کس برای خودش استخاره کند . حتی بعضی ها می گویند استخاره کسی برای کس دیگر درست نیست. و هر کس خود باید استخاره کند. استخاره صرفا یک نوع تضرع شدید درونی و شخصی و نوعی حالت عرفانی است که مورد تردید به فرد استخاره کننده دست می دهد به طوری که با تمام وجود خود را با خدای خود پیوند زده و از او راه چاره می طلبد . به همین خاطر در احادیث آمده که هر کس می تواند خودش نیت کند و استخاره کند.

از حضرت امام صادق (ع) روایت شده است که فرمود : خداوند فرموده است از جمله عوامل بدبختی بنده من آن است که کارهای خود را بدون استخاره و طلب خیر از من انجام دهد.

از حضرت صادق (ع) روایت شده است که فرمود : هیچ بنده مونی از خداوند استخاره و طلب خیر نمی کند مگر آن که خداوند خیر او را فراهم کند اگر چه او نپسندد.

سخن علامه طباطبایی (ره) در باب استخاره

علامه طباطبایی ذیل آیه ی شریفه 90 سوره مائده درباره ی استخاره چنین می گوید: انسان وقتی بخواهد به کاری دست بزند ناچار است زیر و روی آن کار را بررسی نموده و تا آن جا که می تواند فکر خود را که غریزه و موهبتی است خدادادی به کار بیاندازد و چنانچه از این راه توانست صلاح خود را در آن کار تشخیص دهد ناگزیر باید از دیگران کمک فوری گرفته و تصمیم خود را با کسانی که صلاحیت مشورت و قوه تشخیص صلاح و فساد را دارند در میان بگذارد تا به کمک فکر آن ها خیر خود را در انجام دادن و ترک آن کار تشخیص دهد و اگر این راه هم چیزی دستگیرش نشد چاره ای جز این که متوسل به خدای خود شده و خیر خود را از وی مسالت نماید ندارد و این همان استخاره است و نباید این عمل را که عبارت است از اختیار چیزی که با استخاره تعیین شده دعوی علم غیب و یا تعرض به شئون الوهیت پروردگار نامید. خلاصه هیچ مانع و محظور دینی در استخاره و مشورت نیست چون استخاره کاری جز یکی از دو طرف تردید را انجام نمی دهد و تنها می گوید که خیر صاحب استخاره در انجام دادن است یا ترک و بدین وسیله او را از حیرت و تردید نجات می دهد. اما اثر فعل و ترک در آینده چه خواهد بود از عهده ی استخاره بیرون است . آینده استخاره از خیر و شر عینا همانند آینده کسی است که استخاره نکرده و کار خود را با فکر و مشورت انجام داده است . همین اشکال را ممکن است در استخاره با قرآن هم کرده و توهم کند که استخاره با قرآن بدست آوردن عالم غیب است . چه نفس صاحب استخاره از استخاره با قرآن و تفال به آن و امثال آن نخواست و میمنتی احساس میکند و اگر استخاره اش خوب بود انتظار خیر و نفعی را می کشد و اگر بد بود مترصد شر و ضرری می شود. این اشکال نیز توهمی بیش نیست زیرا که به طریق صحیح هم از شیعه و هم از سنت روایاتی داریم که پیغمبر اسلام خودش تفال به خیر میزد و مردم را هم به این عمل توصیه می فرمود و از فال بد زدن نهی می نمود و می فرمود هر جا که فال بد زده شد به خدا توکل کنید و در پی کار خود روید. بنابراین هیچ مانعی از تفال زدن به قرآن کریم و امثال آن به نظر نمی رسد چه اگر استخاره خوب بود صاحب استخاره عمل را با طیب نفس و دل پاک انجام میدهد و اگر بد بود توکل به خدا کرده دنبال کار خود می رود. پس استخاره با قؤان جز همان طیب نفس رفع تردید و سرگردانی و امید به نفع و سعادت اثر دیگری ندارد.

تهیه کننده : توپ تاپ