حالا که روزهای آخر انتظار است و هر لحظه ممکن است کوچولوی شما پا به دنیا بگذارد، این احتمال وجود دارد که هر دردی را درد زایمان تلقی کنید و سریع خودتان را به بیمارستان برسانید، به‌خصوص اگر تجربه اول بارداری‌تان باشد، ممکن است ذهنیت درستی از آنچه به‌عنوان درد زایمان مطرح است، نداشته باشید. از این بابت ناراحت نباشید چون شروع درد زایمان برای خیلی‌ها گیج‌کننده است حتی آنهایی که منتظر دومین فرزندشان هستند.

از آنجا که برخی خانم‌ها ممکن است تفاوت دقیق بین زمان درست زایمان را با دیگر دردها ندانند برخی اوقات دیده شده که در خانه یا حتی در ماشینی که عازم بیمارستان بودند وضع حمل کرده‌اند. انقباض‌های ماه آخر بارداری ممکن است نشانه موارد دیگری به‌جز درد زایمان باشد اما به هرحال باید موردتوجه قرار گیرد. دکتر نسرین زارع‌پور، متخصص زنان و زایمان درباره دردهای واقعی و کاذب زایمان بیشتر توضیح می‌دهد.

 

هفته‌های آخر چه اتفاقی می‌افتد؟
بین 36 تا 38 هفتگی معمولا رحم در وضعیت خاموش قرار دارد و هیچ انقباضی در آن صورت نمی‌گیرد مگر دردهای بسیار خفیف که گاهی اوقات ممکن است با درد زایمان اشتباه گرفته شوند. به این نوع دردها درد کاذب می‌گویند. این نوع دردها معمولا به مسکن جواب می‌دهند و کاهش می‌یابند اما تشخیص آن با پزشک است و خود مادر نمی‌تواند بفهمد که این درد، واقعی است یا کاذب. در همین 36 تا 38 هفتگی برخی فعل و انفعالات شیمیایی در بدن اتفاق می‌افتد که باعث شروع فرآیند زایمان می‌شوند. اگر مواد شیمیایی که در بدن آزاد می‌شود به اندازه غیرطبیعی باشد گاهی اوقات باعث زایمان زودرس می‌شود یا سیر طبیعی زایمان را دچار اشکال می‌کند یا حتی ممکن است بارداری طولانی‌تری را ایجاد کند.

درد کاذب چیست؟
هرچند که درباره هر نوع انقباضاتی باید به دقت توجه نشان داد و صرفا به دلیل کاذب بودن نمی‌تواند ساده ازکنار آن گذشت اما به‌طور کلی درد زایمان کاذب این‌طور تعریف می‌شود که دهانه رحم برای زایمان به اندازه کافی گشاد نشده است.

 اتلاق کلمه درد کاذب به درد زایمان شاید چندان جالب نباشد و به همین دلیل پزشکان ترجیح می‌دهند این انقباضات را انقباضات قبل از زایمان بنامند به این معنا که می‌تواند توجه مادر باردار را جلب کرده تا خود را برای درد زایمان واقعی آماده کند. در مورد درد کاذب عوامل زیادی می‌تواند دخیل باشد که ازجمله آنها می‌توان به کم‌آبی، عفونت ادراری و خستگی بیش از حد همچنین سرگیجه اشاره کرد که همگی می‌توانند منجر به انقباضاتی شوند که بسیار شبیه درد زایمان هستند.

چطور تشخیص دهیم؟
هیچ‌کسی به شما روش مشخصی ارائه نخواهد داد که بتوانید تفاوت این دو را کشف کنید اما چند ویژگی وجود داد که شاید بتواند به شما کمک کند. هرچند باز هم بسیاری از این ویژگی‌ها برای خیلی از خانم‌ها جزء دردهای واقعی زایمان است و قابل تشخیص نیست. تنها راه تشخیص آن است که پزشک یا ماما به شما بگوید که این درد واقعی است یا نه. اگر انقباضات به گونه‌ای باشد که شما مجبور باشید تکنیک‌های تنفسی را برای مدیریت آن به‌کار بگیرید، باز هم تا وقتی که دکتر تایید کند شاید درست ندانید که آیا وقت زایمان است یا نه.

انقباض کدام درد زایمان نیست؟
شروع زایمان معمولا در برخی خانم‌ها با انقباضات ناگهانی رحم اتفاق می‌افتد. فاصله این انقباضات از 10دقیقه شروع شده و به‌تدریج فواصل آن نزدیک‌تر شده و به 30 تا 90ثانیه می‌رسد. ویژگی این انقباضات آن است که منظم و به‌صورت ریتمیک و تکرار شونده هستند. انقباضاتی که مربوط به زایمان واقعی نیستند بسیار پراکنده و نامنظم هستند و بیشتر حس فشار زیر شکمی و حس خروج جسمی از بدن را دارند یا حتی ممکن است با درد کمر همراه باشند.

دردهایی شبیه درد قاعدگی هم در این شرایط زیاد احساس می‌شود. برای جلوگیری از علائم اشتباه باید طول مدت انقباض‌ها و تداوم‌شان را داشته باشید. اگر آب یا خون از واژن‌تان خارج شده حتما باید پزشک را در جریان بگذارید. اصلا سعی نکنید تعداد انقباض‌ها را به پزشک کم بگویید، چون تعداد دقیق آنهاست که در تشخیص درست به پزشک کمک می‌کند.

شاید عفونت ادراری دارید
بارداری احتمال عفونت ادراری را بالا می‌برد که علامت‌هایی مانند درد و سوزش هنگام ادرار و حتی درد ناحیه تحتانی شکم را به‌همراه دارد بنابراین عفونت‌های ادراری هم ممکن است دردهای خفیف زیر شکم را بدهند و همین دردهاست که می‌توانند با درد واقعی زایمان اشتباه گرفته شوند. توجه داشته باشید که این عفونت اگر درمان نشود حتی می‌تواند به زایمان زودرس بینجامد بنابراین حتی اگر درد واقعی زایمان نباشد باید خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید. یکی از راه‌های تشخیص مادر در عفونت‌های خفیف ادراری این است که چند لیوان ماءالشعیر بخورد و دقت کند که دردها کم می‌شود یا خیر. اگر عفونت باشد حتما نوشیدن این مایعات می‌تواند تاثیر داشته باشد.

این درد کش آمدن عضله است
رباط‌های نگهدارنده رحم در ماه‌های آخر دچار بیشترین کشیدگی می‌شوند و همین درد خفیف، ناگهانی و تیز و مستمری را در هر دو طرف قسمت تحتانی شکم یا به‌صورت عمقی در کشاله ران ایجاد می‌کند. این درد مثل فرو رفتن یک شیء تیز به بدن به‌ویژه هنگام تغییر وضعیت مانند بلند شدن یا حتی سرفه کردن تعبیر می‌شود. دردهایی که مادر باردار در کشاله ران خود احساس کند، می‌تواند به‌دلیل شلی مفاصل لگن هم باشد که کشاله ران را دردناک می‌کند. این دردها با برخی مراقبت‌ها به‌شدت کاهش می‌یابد.

خونریزی را جدی بگیرید
گاهی اوقات ترشحات خونی اتفاق می‌افتد که می‌تواند نشانه شروع زایمان باشد اما همیشه این‌طور نیست. در طول دوره بارداری یک توده موکوسی در دهانه رحم قرار می‌گیرد که با شروع زایمان این توده موکوس از بدن خارج می‌شود که گاهی اوقات می‌تواند کمی خونی باشد و با آزاد شدن این ماده می‌توان انتظار داشت زایمان در چند روز آینده اتفاق بیفتد.

هر چند این خونریزی می‌تواند بر اثر داشتن رابطه جنسی یا حتی پاره شدن خود به خود برخی مویرگ‌های ریز هم اتفاق بیفتد ولی گاهی اوقات خونریزی بیشتر از معمول است. باید بدانید که هر نوع خونریزی در دوران بارداری می‌تواند غیرطبیعی و خطرناک باشد بنابراین هر زمان در طول بارداری دچار خونریزی شدید باید به پزشک مراجعه کنید.

 ترشحات واژن چه معنایی دارند؟
گاهی اوقات زایمان بدون درد بوده و با آبریزش اتفاق می‌افتد اما ممکن است با ترشح واژن اشتباه گرفته ‌شود. در طول بارداری خانم‌ها به‌طور کلی ترشحات آبکی دارند که مشکل‌ساز نیست و با استفاده از محلول سرکه و آب برطرف می‌شود.

 ترشح‌هایی که مربوط به کیسه آب هستند رقیق و آبکی بوده و رنگ آنها هم ممکن است بی‌رنگ یا زرد کهربایی باشد اما ترشحات واژنی حالت لزج و چسبنده دارند. هرچند باز هم تشخیص آن به‌عهده پزشک است.

دکتر توضیح می‌دهد

دردهای واقعی اینهاست
در درجه اول سفتی شکم می‌تواند نشانه درد واقعی باشد؛ سفتی که با تغییر وضعیت شل نمی‌شود. در درد زایمان طبیعی انقباض‌های شما الگویی دارد و به‌طور منظم و مداوم اتفاق می‌افتد و این تداوم به‌تدریج زیادتر و قوی‌تر می‌شود. در درد واقعی زایمان انقباض‌های شما با فعالیت شدیدتر می‌شود و با تغییر وضعیت یا خوردن ماءالشعیر هم بهبود نمی‌یابد بنابراین احتمال عفونت ادراری رد می‌شود.

درد از پایین کمرتان شروع شده و به شکم و بالای ران‌های‌تان کشیده می‌شود و ترشح موکوسی صورتی یا قرمز است. یکی دیگر از مهم‌ترین نشانه‌های درد واقعی زایمان این است که کیسه آب بترکد. در این حالت شاید حتی انکار کنید که زمان زایمان‌تان رسیده است چون بسیاری از خانم‌های باردار وقتی به‌طور واضح احساس ناراحتی می‌کنند معمولا می‌گویند که حال‌شان خوب است و مطمئن هستند که این درد، درد زایمان نیست. درد زایمان طبیعی معمولا تغییر رفتار واضح خانم باردار را به‌دنبال دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد.

این علائم شما را به اشتباه می‌اندازد!
وقتی انقباض‌های‌تان نامنظم است و زمانی که راه می‌روید یا دراز می‌کشید از بین می‌رود، یعنی درد واقعی نیست چون در تعداد و تداوم دچار افزایش نمی‌شوند. این اتفاق بر اثر کم‌آبی یا کار زیاد ممکن است ایجاد شود که با خوردن آب یا مایعات مختلف برطرف می‌شود. اگر زمانی که تغییر وضعیت می‌دهید یا دو لیوان ماءالشعیر می‌خورید، انقباض‌های شما کاملا فروکش ‌کند می‌تواند علامت عفونت ادراری باشد. اگر درد شما بیشتر در قسمت پایین شکم یا پشت و تا پایین کمرتان است می‌تواند علامت عفونت ادرار باشد.