قدم زدن در بازارهای قدیمی همیشه حس و حال زیبایی را به همراه دارد و لمس معماری و شاهکار ایرانی و تاریخی که در دل آجرهای بنا پنهان شده گویی انسان را با خود به دنیایی دیگر می برد، دنیایی که در آن خبری از تکنولوژی های امروزی نیست. این بازارهای زیبا که مانند ماشین سفر به زمان عمل می کنند سالیانه هزاران توریست را به خود جذب می کند، در این مقاله قصد داریم که شما را با زیباترین بازارهای ایران آشنا کنیم.

بازار تبریز

بازار قدیمی تبریز مساحتی حدود یک کیلومتر مربع  را داراست و این بازار جزو بزرگترین بازار سرپوشیده قدیمی جهان است.  این بازار تاریخی زیبا درمرداد ماه سال 1389 خورشیدی به عنوان اولین بازار جهان در فهرست بازار یونسکو به ثبت رسیده است.

نکات قابل توجهی در دل این بازار قدیمی وجود دارد از جمله سبک معماری بازار، نحوه قرار گرفتن مغازه ها، فراوانی تیمچه ها، کاروانسرا ها، دالان ها، راسته ها و هم چنین انواع مشاغل و حرفه ها و وجود مدرسه و مسجد که بیشتر آن ها دارای سابقه تاریخی هستند این بازار را به قلب کسب و کار اسلامی در شرق ایران تبدیل کرده است.

اولین نقشه ای که از بازار تبریز رسم شد توسط اسدالله خان مراغه ای بود.

در گذشته به دلیل موقعیت مکانی بازار که بر سر چهار راه جاده ابریشم قرار داشت و به دلیل این که روزانه هزاران تاجر و کاروان از کشورهای اروپایی و آفریقایی و آسیایی از این جاده عبور می کردند، این بازار از رونق بسیار خوبی برخوردار بود.

این بازار حدود 3 قرن پیش و بعد از زلزله تاریخی تبریز در سال 1193 قمری توسط نجفقلی خان دنبلی که حاکم وقت آن زمان بود بازسازی شد.

این بازار قدیمی در سال 1354 خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید البته اطلاعی از این که این بازار در چه سالی ساخته شد در دست نیست.

این بازار از سمت شرق به بخش عالی قاپو و از سمت غرب به مسجد جامع محدود شده است و از سمت شمال به رودخانه مهران متصل می شود و این دو بخش به وسیله پل های چوبی که در امتداد راسته بازار قرار دارند، به هم متصل شدند.

جالب است بدانید که در این بازار ارامنه داد و ستد بسیاری با اروپیان داشتند و ارامنه گرجستان برای اولین بار در تاریخ کالای انگلیسی را از استانبول خریداری کردند و وارد مناطق شمالی ایران کردند.

بازار کاشان

بازار کاشان از جمله چشم نوازترین و مهمترین بازار قدیمی ایران است این بازار از اواسط خیابان بابا افضل شروع میشود و تا حدود دروازه دولت ادامه دارد. مجموعه بازارهای کاشان با فضاهای معماری و به علت اینکه با راه های بازرگانی تجاری همجوار بود. یکی از بازارهای پر جنب و جوش و با عظمت ایران است.

در دوران صفویه و به خصوص دوران شاه عباس اول این بازار در اوج بود و از رونق بالایی برخوردار بود، بیشتر جهانگردان و تاجران عصر صفوی و قاجار هنگامی که به ایران و مخصوصا به کاشان سفر می کردند همواره از عظمت و زیبایی این بازار تعریف می کردند.

لازم به ذکر است که بازار قدیمی کاشان به سبب زلزله شدیدی که در سال 1192 رخ داد، تماما ویران شد و از بین رفت و بافت بازار نیز تخریب شد.

بازار امروزی کاشان بر روی بقایای بازار قدیم ساخته شده است و این بازار قدیمی زیبا از دوران قاجار و دوره حکمرانی فتحعلی شاه باقی مانده است.

بازار زواره

بازار زواره بسیار زیباست و یکی از جاذبه های مهم توریستی به شمار میرود در گذشته دو کاروانسرا را در اطراف خود داشته که یکی از آنها تخریب شده است و دیگری جای خود را به خیابان جدیدی بنام امامزاده یحیی (ع) و ادامه خیابان امام خمینی داده است. این بازار اصیل ایرانی نه تنها مکانی برای داد و ستد بوده بلکه مکانی بسیار شگفت انگیز در خصوص نمایش هنر معماری ایران است و البته استفاده های فرهنگی، هنری و مذهبی فراوانی از این بازار قدیمی شده است.

معماری خاصی که در این بنا به کار برده شده است و سقف های رومی و چشمه ای که در این بنا قرار گرفته بسیار چشم نواز و دل انگیز است و ممکن است همه را به وجد بیاورد.

بازار بیجار

بازار بیجار از بازار قدیمی ایران است که مانند نگین در بیجار می درخشد، این بازار بزرگ که از دوران قاجار به جا مانده است در مرکز بافت قدیمی شهر بیجار قرار دارد و محل دقیق آن در خیابان شهید اردلان است.

فقط تعداد محدودی از حجره های بازار بافت قدیمی خود را حفظ کرده اند و مابقی حجره ها تغییر کرده اند و امروزی شده اند.

سرای امیر تومان در ضلع غربی بازار بیجار قرار گرفته است و مردم بیجار آن را به تیمچه امیر تومان می شناسند. این سرا یک حیاط مرکزی در خود دارد و حجره هایی هم در اطراف آن بنا قرار گرفته اند.

لازم به ذکر است که بازار بیجار در سال 1378 توسط میراث فرهنگی با شماره 2591 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بازار بزرگ کرمان

یکی از بزرگترین بازار های قدیمی ایران، بازار بزرگ کرمان است این بازار قدیمی قدمتی بالای 600 سال دارد و در واقع راسته بازار از میدان ارگ شروع میشود و در میدان مشتاقیه به انتها می رسد.

هر بخش از بازار کرمان نشان دهنده دوره مختلفی از تاریخ است و در زمان یکی از فرمانروایان این شهر ساخته شده است.  این بازار به سبب ویژگی های خاصی که دارد در ایران منحصر به فرد است و شهرت جهانی دارد.

بازار بزرگ کرمان به بازار گنجعلی خان نیز مشهور است و از مهمترین مراکز تاریخی و تجاری کرمان است و این اهمیت به این دلیل است که 60% آثار تاریخی شهر کرمان در بازار بزرگ قرار دارد.

این بازار قدیمی  بسیار بزرگ از بخش های مختلفی از جمله بازار گنجعلی خان، بازار کلاه مال ها، بازار اختیاری، بازار کفاش ها، بازار عزیز، بازار عطاران، بازار آهنگری، بازار مظفری، بازار قدمگاه، بازار قلعه محمود و بازار قلعه تشکیل شده است.

نمای گچبری در سقف این بازار بسیار زیبا به 350 تا 400 سال قبل برمی گردد و هنوز در قسمت های مختلف این سقف، نقاشی های رنگ روغن قابل مشاهده است. در هریک از قسمت های این بازار بناهایی مانند مسجد و حمام هم وجود دارد.

بازار کرمان بزرگترین و طولانی ترین بازار ایران است و از زمان های بسیار قدیم محل داد و ستد و صادرات و واردات بوده است.

بازار قدیمی خوی

بازار قدیمی خوی در ضلع جنوب شرقی چهار راه مرکزی شهر خوی قرار دارد از جمله بازارهایی است که ارزش آن در آذربایجان غربی بسیار بالاست.

بازار قدیمی شهر خوی نسبت به بازارهای دیگر کمی جوانتر است و سن آن کمتر است و تقریبا از از اواخر قرن دوازده هجری ساخت این بنا  در دوره صفویه آغاز شد.

ویژگی های معماری این بنا بسیار ساده است و مانند بازارهای اصفهان، اراک، کرمان است و فاقد تزئینات خاص گچبری و کاشی کاری و کتیبه می باشد، اما این عامل چیزی از ارزش های بالای این الماس کم نمیکند.

در گذشته سنگفرش زیبایی کف بازار را پوشانده بود و لوله کشی آب شرب نیز از وسط بازار می گذشت و قسمت های شمالی و جنوبی شهر را بهم متصل می کرد.

از قسمت های قابل توجه این بازار این است که هرکدام از راسته ها، مربوط به شغل معینی بوده مانند بازار مسگرها، بورکچی بازار، بازار زرگرها، خرازی بازار، فرشچی بازارو... جالب است بدانید که این بازار زیبا در گذشته از رونق فراوانی برخوردار بوده است و به سبب حوادث تلخی که در گذشته برای این شهر تاریخی اتفاق افتاد باعث تغییرات فراوانی در این بنا شد.

تهیه کننده : توپ تاپ