تیروئید غده ای کوچک و پروانه ای شکل است که درجلوی حنجره و پشت نای قرار دارداز دو لوب تشکیل شده و در زمان حاملگی و قائدگی زنان افزایش حجم پیدا میکند.وغده ی تیروئید مسئول ترشح هورمونهای مهمی به نامهای کلسی تونین  T3و T4میباشد.نقش هورمونهای غده ی تیروئید تنظیم سوخت وساز بدن است ودر همکاری با برخی غدد دیگر در هماهنگی فعالیتها و قسمتهای مختلف بدن نیز نقش دارد.اختلال درکار این غده یکی از شایع ترین بیماری هاست و تاثیر مستقیمی نیز بر بروز ناباروری دارد. مهمترین بیماریهای تیروئید پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدیسم) ،کم کاری تیروئید(هیپوتیروئیدیسم) ، گواتر و سرطان تیروئید میباشد.

ما در این مقاله به بررسی اختلال کم کاری تیروئید ،علائم و درمان آن میپردازیم

علل کم کاری تیروئید

کم کاری تیروئید زمانی رخ میدهد که میزان تولید هورمون تی4 غده ی تیروئید کاهش پیدا میکند یعنی به کمتر از حد نیاز بدن می رسد.در بیشتر موارد علت این امر یک نقص خود ایمنی ست یعنی سیستم ایمنی بدن علیه غده ی تیروئید پادتن هایی تولید میکند که باعث آسیب رساندن به آن میشود و عملکرد آن را مختل میکند.یکی دیگر از علل مهم کم کاری تیروئید کمبود ید در بدن است، غده یتیروئید برای تولید کلسی تونین به ید نیاز دارد و کمبود آن میتواند کم کاری تیروئید را ایجاد کند.در برخی موارد آسیب به هیپوفیز یا اختلال در عملکرد آن غده ی تیروئید را تحت تاثیر قرار می دهد  به علت اینکه تیروئید تحت تاثیر مستقیم هیپوفیز قرار دارد بنابراین این مورد هم یکی از علل کم کاری تیروئید است. 

علائم کم کاری تیروئید:

از آنجا که هورمون های تیروئید یکی از نقشهای اصلی را در تنظیم سوخت و ساز و متابولیسم بدن ایفا میکند کاهش این هورمونها در بدن باعث ایجاد اختلال در متابولیسم بدن میشود و هر چقدر شدت کم کاری و کمبود هورمونها بیشتر باشد علائم آن نیز شدت بیشتری میگیرد برای مثال افزایش وزن یا خستگی یکی ازنشانه های کم کاری تیروئید است اما اغلب علائم این بیماری را با بیماریهای دیگر اشتباه میگیریم.

به طور کلی کاهش سطح هورمونهای تیروئیدی علائم زیر را ایجاد میکند:

خستگی و بی حالی

پف کردن صورت و چشمها

هفزایش وزن و چاقی

خشکی و شکنندگی پوست

افسردگی

اختلال در سیکل ماهانه

شکنندگی موها

ضعف و درد عضلانی

کم شدن حافظه

کم خونی

تحریک پذیری

درد یا ورم مفاصل

و..

کم کاری تیروئید در کودکان

کم کاری تیروئید مادرزادی در نوزادان در هنگام آزمایش غربالگری در روزهای نخست تولد مشخص میشود. قطعا این بیماری در کودکان عوارض و عواقب بیشتری دارد چرا که ممکن است از رشد ذهنی کودک جلوگیری کند و باعث عقب ماندگی ذهنی و فلج مغزی شود.همینطور باعث کوتاهی قد شدید و کاهش رشد جسمی، گرفتگی زبان یا لال شدن و ناشنوایی گردد.ازعلائم کم کاری تیروئید در کودکان میتوان به زرد شدن چشم ها و پف صورت ،مشکلات تغذیه ای و خستگی و خواب آلودگی اشاره کرد.

درمان کم کاری تیروئید

خوشبختانه درمان کمکاری تیروئید از پرکاری تیروئید راحت تر است ونیازی به هورمون درمانی ندارد. البته قرصهای لووتیروکسین جایگزین مصرف هورمون میشود . دوز مصرف این قرص بسته به شدت بیماری متفاوت است و توسط پزشک تعیین میشود.البته دوز مصرف آن به تدریج باید افزایش یابد.گاهی نیاز به مصرف دارو کمتر میشود و گاهی هم باید مصرف آنرا افزایش داد.بنابراین سطح هورمونهای تیروئیدی خون هر سال باید چک شود تا به تناسب وضعیت جدید نسخه ی جدیدی دریافت کنید اما بیماری کم کاری تیروئید هیچگاه رفع نمیشود و باید همیشه داروی خود رامصرف کنید که لازم به ذکر است این قرص تقریبا هیچگونه عوارضی ندارد ومصرف مادام العمر آن باعث نگرانی نیست.اما باید از مصرف بیش از حد آن جلوگیری کرد، چون در این صورت ممکن است علائمی چون مسمومیت و سردرد را داشته باشید.

کم کاری تیروئید در بارداری

بانوانی که به این بیماری مبتلا هستند باید در هنگام بارداری و قبل از آن بسیار محتاطانه عمل کنند زیرا عوارض جبران ناپذیری را میتواند به همراه داشته باشد.

برخی عوارض بارداری در این شرایط بدین شرح است

انتقال این عارضه یعنی کم کاری تیروئید به جنین

کم خونی در مادر

نقص ها و مشکلات مادرزادی

فشار خون بالای مادر

ایجاد مشکل در وضعیت رشد جسمی و ذهنی جنین

 تولد نوزاد مرده یا سقط جنین

بنابراین درمان و کنترل بیماری کم کاری تیروئید پیش از بارداری بسیار حائزاهمیت است و باید به این منظور به پزشک متخصص مراجعه کنید و تحت نظر باشید.

عوارض بعدی کم کاری تیروئید

کم کاری تیروئید میتواند منجر به مشکلات متعددی شود که اولین و شایع ترین آنها بروز گواتر است.

گواتر به غده ی تیروئید ورم کرده گفته میشود و نتیجه ی تلاش زیاد غده ی تیروئید برای تولید هورمون میباشد.

گواتر در قسمت جلوی گلو قابل لمس و مشاهده است.

یکی دیگر از عوارض کمکاری این غده مشکلات قلبی ست.

مواد غذایی و درمان تیروئید

علاوه بر مصرف دارو توصیه میشود برای کمتر کردن علائم کم کاری و درمان بهتر از مواد غذایی مناسبی استفاده کنید و برخی عادت های خوب را برای ارتقای سلامت خود تمرین نمایید.مصرف روغن نارگیل برای افزایش عملکرد تیروئید مفید است میتوانید یک قاشق از آن را به همراه موادی مثل شیر میل کنید.برخی سرکه ی سیب را به منظور کاهش وزن مصرف میکنند به این علت که متابولیسم را افزایش میدهد و در بهتر شدن عملکرد غده ی تیروئید موثر است. همچنین موجب بالانس شدن هورمونها میگردد.

پروتئین برای عملکرد تیروئید حائز اهمیت است مصرف آن را به مقدار کافی فراموش نکنید.

مواد غذایی حاوی گلوتاتیون مانند تخم مرغ ، اسفناج، کلم، گریپ فروت و سیر را در برنامه ی غذاییتان داشته باشید.

روحیه ی خوب و سطح آرامش برای عملکرد بهتر تیروئید لازم است. با مصرف شیرین بیان میتوانید به آرامش خود کمک کنید.

ویتامینهای مورد نیاز بدنتان را تامین کنید مخصوصا ویتامینهای دی و آ و ویتامینهای گروه ب

روغن ماهی بخورید! این روغن باعث تولید هورمونهای تیروئید میشود.

 زنجبیل و زردچوبه نیزدر این زمینه  کمک خوبی به شما میکنند.

گردآورنده : توپ تاپ