خطرات زیاده روی در مصرف لبنیات را جدی بگیرید !
در بین گروه های متنوع مواد غذایی، شیر و فرآورده های لبنی از جایگاه ویژه ای نسبت به سایرین برخوردار است. لبنیات، مهم ترین منبع جهت تامین کلسیم مورد نیاز بدن بوده و وجود آن در شکل گیری و استحکام استخوان های بدن و دندان ها نقشی اساسی و اجتناب ناپذیر دارد.
خواص لبنیات
همان طور که می دانید ماده اصلی تشکیل دهنده لبنیات، شیر است. فرآورده های لبنی گوناگون اعم از ماست، پنیر، کره، دوغ و کشک همگی بر پایه این ماده ارزشمند غذایی تولید می شوند.این گروه مهم غذایی به علت بهره مندی از خواص و فواید گوناگون، دارای اهمیت بسیار در رژیم غذایی سالم است. لبنیات، دارای مقادیر زیادی کلسیم، پروتئین، پتاسیم، ویتامین B12، ویتامین B2، فسفر، ویتامین A، ویتامین های D و سایر مواد مغذی است. مصرف شیر و فرآورده های لبنی به دلیل آن که اصلی ترین منبع غذایی در تامین نیاز بدن به دو عنصر مهم کلسیم و فسفر می باشد، در سلامت و استحکام استخوان ها و دندان ها امری ضروری به شمار می رود. ویتامینA موجود در لبنیات فواید زیادی بر سلامتی پوست دارد.مصرف لبنیات در دوره های گوناگون زندگی، تاثیرات مثبت فراوانی دارد. به طوری که مصرف آن در دوران کودکی و نوجوانی به رشد و نمو بدن کمک کرده و در دوران بلوغ، بزرگسالی و پیری سبب افزایش نیرو و قوای جسمانی و حفظ شادابی و طراوت بدن می شود. تاثیر مصرف مداوم و منظم فرآورده های لبنی به حدی است که از عوامل موثر بر طول عمر انسان تلقی می شود. از این رو مصرف این گروه ارزشمند غذایی برای تمامی گروه های سنی ضرورت دارد. به لحاظ توصیه های پزشکی در خصوص فواید مصرف لبنیات، مشخص می گردد که این گروه با افزایش سطح سلامت افراد از بروز بسیاری از بیماری ها همچون پوکی استخوان، انواع بیماری های قلبی و عروقی، سرطان، فشار خون و پوسیدگی دندان جلوگیری می کند.
مضرات مصرف لبنیات پرچرب
شیر گاو به طور میانگین حاوی ۳ تا ۴ درصد چربی است. با توجه به این موضوع، چربی موجود در آن دسته از محصولات لبنی که از این میزان بالاتر باشد آنها را در رده لبنیات پرچرب قرار می دهد. لبنیات دارای چربی حیوانی و اشباع است. به همین دلیل استفاده مستمر و افراطی از نوع پرچرب این گروه از مواد غذایی که چربی بالایی دارد، می تواند برای بدن خطرآفرین و ایجادکننده عارضه باشد. مصرف مداوم لبنیات پرچرب مانند شیر و ماست پرچرب در درازمدت سبب اضافه وزن و بروز عارضه چاقی و به دنبال آن ابتلا به بیماری دیابت نوع ۲ می شود. همچنین چربی اشباع موجود در این محصولات، خطر ابتلا به کلسترول خون بالا را در پی دارد که این مساله نیز خود زمینه ساز ایجاد بیماری های قلبی و عروقی می شود.به گفته محققان، لبنیات پرچرب تاثیرات منفی زیادی بر روی سیستم ایمنی بدن انسان دارد. اسیدهای چرب با زنجیره طولانی در این فرآورده ها با ترشح سلول های ایمنی از دیواره روده و ورود آنها به مغز، دستگاه ایمنی بدن را تضعیف کرده و بیماری های سیستم ایمنی مانند ام اس را شدت می بخشد.
تحقیقات دیگری که در رابطه با تاثیر مصرف لبنیات پرچرب بر سلامت انسان صورت گرفته، حاکی از آن است که این گروه از تولیدات لبنی سبب افزایش احتمال بروز سرطان پروستات در مردان می شود. وجود مقادیر بالای کلسیم در بدن، ماده ای به نام کلسی تریول را که سد محکمی در تکثیر و رشد غیر عادی و بی رویه سلول هاست، از کار انداخته و روند ابتلا به سرطان را موجب می گردد. همچنین، وجود فاکتور رشد شبه انسولین و هورمون استروژن درصد میزان سرطان زایی این دسته از مواد غذایی را بالا می برد..از جمله عواملی که در افزایش تاثیرات منفی ناشی از استفاده بیش از معمول این نوع لبنیات دخیل است، می توان به وجود سابقه وراثتی در ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی و اعتیاد به مصرف دخانیات اشاره کرد.
علیرغم تمام مضراتی که در خصوص مصرف لبنیات پرچرب ذکر شد، گروهی از افراد هستند که برای مصرف این گروه از مواد غذایی ممانعت پزشکی ندارند. مصرف این مواد برای افرادی که دچار لاغری افراطی هستند جهت تقویت بنیه بدنی و افزایش وزن مناسب است. از سوی دیگر یافته های پزشکی بیانگر آن است که چربی های موجود در لبنیات جهت تامین انرژی و دریافت ویتامین های محلول در چربی در رده های سنی کودکی و نوجوانی سودمند است. بر این اساس، گنجاندن فرآورده های لبنی پرچرب به مقدار لزوم در رژیم غذایی کودکان و نوجوانان به خانواده ها پیشنهاد می شود.
توصیه هایی برای سلامتی
اگرچه لبنیات پرچرب از نظر عموم مردم طعم بهتر و خوشایندتری نسبت به نوع کم چرب آن داشته و تقاضای مصرف بالایی دارد، لذا به منظور حفظ سلامتی و اجتناب از عوامل بیماری زا شایسته است که در میزان استفاده از آن دقت کافی اعمال شود.یک باور غلط عمومی در ارتباط با تفاوت لبنیات پرچرب و کم چرب مبنی بر این است که لبنیات پرچرب کلسیم بیشتری نسبت به نوع کم چرب آن دارد. از این رو اکثر افراد تمایل بیشتری به مصرف گروه پرچرب آن نشان می دهند. بر خلاف این باور همگانی، بررسی ها نشان می دهد میزان جذب کلسیم در لبنیات کم چرب به دلیل چربی کمتر موجود در آن، بالاتر است. متخصصان تغذیه توصیه می کنند خانواده ها مراقب باشند ذائقه کودکان خود را از سال های ابتدایی زندگی به خوردن لبنیات پرچرب عادت ندهند.بهتر است مصرف لبنیات پرچرب در طول هفته به تعداد ۲ مرتبه محدود شود.لبنیات کم چرب غنی شده با ویتامین D از ارزش غذایی بالایی برخوردار بوده و جایگزین مناسبی برای انواع پرچرب آن است.همچنین به جای شیرهای پرچرب می توان شیرهای کم چرب را تهیه نموده و با مخلوط کردن مواد مغذی مانند خرما و پودر پسته، از طعم بهتر و ارزش تغذیه ای بیشتر آن بهره مند شد.در گروه سنی بزرگسالان علی الخصوص زنان که در ابتلا به پوکی استخوان مستعدتر هستند مصرف شیر کم چرب بهتر است. به همین خاطر توصیه می شود زنان لبنیات کم چرب استفاده کنند تا مقادیر بیشتری از کلسیم را جذب نمایند.
گردآورنده : توپ تاپ