ابومحمد مشرف‌الدین مصلح بن عبدالله بن مشرف که به سعدی (۶۰۶ – ۶۹۰ هجری قمری) تخلص یافته است  او یکی از شاعران و نویسندگان به نام و بزرگ ایرانی است.  علاقمندان به ادب و اهالی ادب او را استاد سخن، پادشاه سخن، شیخ اجل و حتی به‌طور مطلق، استاد می شناسند

تحقیق در مورد سعدی

ابومحمد مشرف‌الدین مصلح بن عبدالله بن مشرف که به سعدی (۶۰۶ – ۶۹۰ هجری قمری) تخلص یافته است  او یکی از شاعران و نویسندگان به نام و بزرگ ایرانی است.  علاقمندان به ادب و اهالی ادب او را استاد سخن، پادشاه سخن، شیخ اجل و حتی به‌ طور مطلق، استاد می شناسند. سعدی در یکی از مهمترین مراکز علم و هم چنین دانش جهان اسلام که در نظامیه بغداد وجود داشت به تحصیل پرداخته است و بعد از آن به مناطق مختلفی مانند شام و حجاز به عنوان خطیب سفر کرد.  سعدی  بعد از سفر به آن شهرها به شیراز که زادگاه او بود بازگشت و در آنجا نیز دار فانی را وداع گفت. آرامگاه سعدی که به سعدیه معروف است در شیراز واقع شده است.

سعدی مصادف با حکومت اتابکان فارس و هم‌چنین همزمان با زمانی که مغول‌ها اقدام به حمله به ایران کردند زندگی کرد هم چنین او شاهد سقوط حکومت هایی مانند عباسیان و خوارزمشاهیان بوده است. لازم به ذکر است که در آن زمان به دلیل تدابیری که ابوبکر بن سعد که از معروف ترین اتابکان سلغری شیراز بود به کار برد توانست این شهر را از خطر حمله مغول ها مصون نگه دارد. در قرن شش و هفت هجری جریانات فکری و فرهنگی تغییرات فراوانی یافت و علت آن اوج گیری تصوف در ایران بود.

افرادی که شناخت بالایی بر سعدی دارند به این نتیجه رسیده اند که سعدی تحت تاثیر آموزه های مذهب شافعی و اشعری قرار گرفته است به همین دلیل است که او تقدیرگرا می‌باشد در مقابل او ارادت بسیار زیادی به خاندان گرامی پیامبر اسلام دارد. سعدی بیش از هر چیزی مصلحت اندیش می باشد، به همین دلیل او نمی‌تواند جزو افرادی باشد که به هر آنچه در جای دیگری بیان کرده است پایبند باشد. بعضی از نوگرایان اعتقاد دارند که آثار او غیر اخلاقی و متناقض می‌باشد.

تاثیر سعدی بر روی ادبیات فارسی

سعدی توانسته است که تاثیر بسیاری بر روی زبان فارسی بگذارد و به همین دلیل است که شباهت بسیار زیادی بین زبان فارسی امروزی با زبان سعدی وجود دارد. آثار او در مدارس و مکتب خانه‌ها تدریس می‌شد و آن را به عنوان منبع آموزش زبان و ادبیات فارسی می‌شناسند، بسیاری از ضرب المثل هایی که امروزه بیان می شود از آثار سعدی گرفته شده است. او برعکس تمامی نویسندگان معاصر و حتی تمامی آنهایی که قبل از سعدی زندگی می کردند ساده نویسی و ایجاز را در پیش گرفته است به همین دلیل او توانست شهرت بسیار زیادی به دست بیاورد.

آثار سعدی اصطلاحاً آسان و روان است و در آن نکته های بسیاری وجود دارد هم چنین او طنز را چه به عنوان آشکار چه پنهان در آثار خود به کار برده است. آثار او شامل کلیات سعدی، بوستان و گلستان می باشد که از نظر قالب های ادبی کتاب گلستان به عنوان نثر و بوستان در قالب مثنوی و هم چنین غزلیات جمع آوری شده است. هم چنین او آثاری دارد که در آن قالب های ادبی دیگر مانند قصیده، قطعه، ترجیع‌بند و تک‌بیت آورده است. سعدی بیشتر در زمینه های عاشقانه و وصف عشق های زمینی شعر سروده است البته در بین آن آثاری نیز دیده می شوند که به عنوان غزلیات آموزنده و عارفانه بیان می شوند. گلستان و بوستان سعدی از جمله اثرهایی هستند که از آن ها به عنوان کتاب های اخلاقی یاد میکنند. این کتاب علاوه بر اینکه بر فارسی زبانان تاثیر گذاشته است بر روی عالمانی مانند گوته و ولتر نیز تاثیر گذار بوده است.

سعدی در زمان حیات خود بسیار معروف بود. در هندوستان و آسیای صغیر و آسیای میانه آثار او را به عنوان زبان فارسی و یا ترجمه در اختیار مخاطبان قرار میدادند. او جزو اولین شاعرانی می باشد که آثارش به زبان اروپایی ترجمه شده اند. شاعران و نویسندگانی بسیارزیادی از سبکی که او در پیش گرفته بود تقلید کرده اند. حافظ نیز جزو افرادی بود که با تاثیر از آثار سعدی شعر سرود. از نویسندگان معاصر مانند محمدعلی جمالزاده و هم چنین ابراهیم گلستان تحت تاثیر آثار او قرار گرفته اند. خوانندگانی مانند محمدرضا شجریان و غلامحسین بنان و تاج اصفهانی غزل های سعدی را خوانده اند. اول اردیبهشت را به منظور گرامیداشت سعدی روز آغاز نگارش کتاب گلستان در ایران را روز سعدی  نامگذاری کرده اند.

بعد از آنکه حاکمان سلجوقی و سپس ایلخانی به حکومت رسیدند نشان دادند که آنها هیچ علاقه ای به شعر ندارند بنابر این شاعران از سرودن مدیحه هیچ درآمدی به دست نمی آوردند به همین دلیل قصیده را که نویسندگان در قالب متداول مدح در دوران پیش به کار می بردند به تدریج کم اهمیت شد. بنابر این باید برای آن جایگزین مناسب یافت میشد به همین دلیل غزل را که برای سرودن آثار عاشقانه و عارفانه مناسب بود انتخاب کردند و به تدریج شاعران غزل سرا ظهور پیدا کردند و توانستند غزل را استوارتر کنند. از جمله شاعرانی که بسیار به غزل اهمیت میداد سنایی بود و او توانست راه را برای شاعرانی مانند عطار، خاقانی، نظامی، سعدی، مولوی و حافظ هموار کند.

سبک عراقی در روزگار سعدی

روزگار سعدی برابر با سبک عراقی بود و این سبک در ادبیات فارسی بسیار متداول شد. رایج شدن سبک عراقی به دوران روی کار آمدن سلجوقیان بر میگردد و در این دوره بود که شاعران و نویسندگان بسیاری به مناطق مرکزی و جنوبی ایران مهاجرت کردند و آن منطقه را به عنوان عراق عجم می شناختند. سرعت مهاجرت در زمان حمله مغول به ایران بسیار بیشتر شد و با این مهاجرت زمینه برای ایجاد سبک خراسانی بیشتر شد.

در این زمان بود که نفوذ زبان عربی در زبان فارسی دیده شد و از کلمات و ترکیب های عربی در آثار فارسی بسیار بیشتر شد از جمله کتاب هایی که میتوان این نثر را به خوبی مشاهده کرد کتاب مقامات حمیدی می باشد. در قرن ششم به تدریج زبان عربی بر روی زبان فارسی غلبه یافت و عده ای دیگر از شاعران به طور کلی به سرودن آثاری که به زبان عربی باشد روی آوردند.

سبک عراقی در قرن سعدی

البته عده ای دیگر که هم چنان به زبان فارسی آثار خلق میکردند استفاده از کلمات و ترکیبات عربی را بسیار زیاد کردند. به طوری که در این دوره آثاری به وجود آمدند که مملو از اشعار و اصطلاحات و استدلالات قرآنی بود و انتقال مفهوم به مخاطب در این دوره بسیار کمرنگ شده بود به طوری که انتقال معنی به طور کلی از بین رفت.

حاکمان ایلخانی که در قرن هفتم هجری علاقه خود را به ثبت وقایع تاریخی نشان دادند و در این دوره بود که زمینه را برای تاریخ‌نگاری فراهم کردند و از جمله آثاری که ثبت وقایع تاریخی به خوبی در آنها نشان داده شده است جامع التواریخ و تاریخ جهانگشا می باشد.

تهیه کننده : توپ تاپ